Herfst 2020.................Het begin van het grote sterven.

                                                    Herfst, het begin van het grote sterven.

Dat dacht ik altijd als kind, want ik zag de bomen kaal worden en ook veel minder dieren na verloop van tijd.  Maar de natuur is ingenieus.  Herfst is de tijd van overvloedig voedsel voor de dieren die in rust gaan in de winter, of voor hen die grote afstanden afleggen om in ver gelegen gebieden te overwinteren. En voor de bomen om zich voor te bereiden op de winter, maar ook tegelijkertijd al voor de komende lente ( de knoppen worden in de herfst vaak al gevormd ).   Herfst is de tijd van geur en kleur, van zowel de bomen als van de lucht en natuurlijk ook de tijd van bloeiende schimmels en zwammen.

 

Dit is het 3e deel van een serie fotoboeken over de seizoenen.

 

 

 

Het boek van zomer 2020 eindigde met mist en dit boek over de herfst begint er mee. De zomer-zon heeft de aarde verwarmd. In de herfst staat de aarde al verder van de zon en geeft dus mede lagere temperaturen. Als er een heldere hemel is, dan kan het zelfs al vriezen aan de grond. De warmte zit in de grond en is vochtig. Warme lucht stijgt ten opzichte van een koudere omgeving en ....mist is geboren. Dat is mede de reden waarom er in de herfst zo vaak mist is.

"The isolated tree ". Ik had deze foto op twitter gezet en dat was één van de reacties die men er bij schreef. Eigenlijk vind ik dat wel een mooie beschrijving.
Had ik deze boom maar eerder gezien, dan had ik hem in alle seizoenen vast gelegd. Maar zonder mist is het een stuk minder interessant heb ik al gemerkt :) 

Al zo lang ik hier woon is deze paardenweide er , en er loopt van alles. Een poosje liepen er mooi zwarte Friese paarden. De laatste tijd zijn het weer gewone paarden met een paar pony's. Om een goede foto te  nemen moet ik vaak geduld hebben, zodat ze met hun zijkant een mooi silhouet vormen tegen de zon in. Maar veel tijd heb je niet als je foto's wilt met mist.

Zodra de herfst begint, ga ik wat vaker naar de 's Gravelandse buitenplaatsen. Een gebied met grote landhuizen en mooi aangelegde bossen ( grote tuinen eigenlijk ).  Deze mooie lucht is al veelbelovend, een echte herfst-lucht !

In het begin van de wandeling, loop je in een wat lange donkere laan met hoge bomen aan weerzijden. In de verte zie je een hek staan.
Het hek tekent vaak mooi af tegen de wat meer verlichte weide achter het hek, ik moet er altijd wel een foto van nemen.

Al snel zien we paddenstoelen groeien op grote stammen van dode grote beukenstammen. Het is de Grote Bloedsteelmycena, met hun rood tot purperbruin gekleurde hoeden.   Je hebt ook een kleine Bloedsteelmycena, maar die groeit op de grond, terwijl de grotere broer alleen dood- en of levend hout groeit. Als je de steel of de hoed beschadigd, dan zie je druppeltjs  bloedrood sap uit de wond komen, vandaar de naam.

De bladeren van sommige Esdoorn kleuren al vroeg in de herfst. Ik vond er een paar op de grond. Er waren nog niet veel gekleurde bladeren, ook nu zie je weer dat de herfst later begint dan een aantal jaren geleden. Net als dat de lente ook eerder begint de laatste jaren. Beide fenomenen kun je linken aan klimaatverandering.
Op de NOS site op internet lees ik net dat we alweer een record hebben: Het is al 229 dagen 10 graden Celcius of warmer ! ( is sinds begin van de weer-metingen in 1901 niet voorgekomen ).

Hele kleine paddenstoelen zie je vaak als je bijna met je neus op de grond zit. Heel vaak is het een Mycena soort. Ze varieren van klein tot piepklein en er zijn in Nederland wel rond de 85 soorten van bekend. Dit is een Kleine Beukenblad mycena. Hun steeltjes zijn zo dun dat ze wel doorzichtig lijken. Ongelofelijk dat ze rechtop kunnen blijven staan.

Dit is ook een paddenstoeltje uit de Mycena familie. Zijn lange steel is bijna doorzichtig ( net als bij de Beukenblad Mycena hiernaast ). Alleen deze is wat groter en kan zijn naam niet vinden. De bouw en de vorm van de hoed is wel typisch voor de Mycena soort. 

De aardappels van de bossen, "de Aardappelbovist ". Als je in de herfst in de bossen loopt, ontkom je er niet aan, zo wijd verspreid is deze paddenstoel.
Meestal zien ze geler als degene op de foto. Wat hier gebeurt is weet ik niet, maar er zit een scheur in het lichaam, waardoor het geheel op lippen lijkt.
De Aardappelbovist is een stuifzwam, als de sporen rijp zijn ontstaat er een gaatje bovenop en als een dier er per ongeluk op stapt, dan zie je een wolk van sporen naar buiten gaan en verwaaien.

De Roodbruine slanke Amaniet is een paddenstoel die je veel ziet. Ze groeien bij loofbomen, maar voornamelijk bij Berken in de buurt.
De Amanieten zijn een grote familie van wel 107 soorten. Naast de Roodbruine Slanke Amaniet is de Gele Knolamaniet een veel voorkomende  paddenstoelen.

Een ander bos waar ik veel kom zijn de Leuvemse bossen. Behalve een stuk bos met oude eiken is er ook een zandverstuiving en een heide gebied.
Door het bos loopt de "Hierdense beek ", maar helaas staat de beek nu al 3 jaar droog. Erg jammer, want het is de langste natuurlijke beek van Nederland.

Een anders bos waar je in de herfst veel paddenstoelen vindt, zijn de "Kaapse Bossen ". Daar vind je ook de mooiste boom van het bos :)  Een prachtige solitair staande Beuk !  Met een mooi tapijt van rood-bruine bladeren onder zich.

Als je goed zoekt ( of als je geluk hebt ) kun je Duivels-eieren vinden. Een duivelsei of een heksenei is het oorspronkelijk vruchtlichaam van de Grote Stinkzwam. Uit het duivelsei komt de paddenstoel tevoorschijn.  Door een oud volksgeloof dacht men vroeger dat de duivel deze eieren zou neerleggen. Wat ik wel apart vind is dat je er altijd twee vind. Ze zijn nooit alleen.

Hier is het Duivelsei doorgesneden en zie je de hele paddenstoel al zitten, maar dan ineengepakt.  Het groene is een slijmerige substantie dat straks op de hoed van de paddenstoel zit en een enorme lijklucht wat je op grotere afstand al ruikt. De groene smurrie is erg aantrekkelijk voor vliegen en andere insecten die de sporen verspreiden als de op de paddenstoel gaan zitten, want de sporen blijven aan hun poten plakken.

Als je zo een Duivelsei vindt, en er zit een scheur in het witte vlies, en je zou erbij zou blijven staan, dan kun je het uitkomen zien van de paddenstoel ( het duurt maar een paar uur totdat de paddenstoel er geheel uit is gekomen ). En de rottingsgeur is echt inderdaad van veraf te herkennen. Als je het eenmaal goed geroken hebt, dan vergeet je het niet meer.

Als de Beuk kon denken, dan wist hij dat hij nu ten dode is opgechreven. Want deze Reuzenzwammen betekenen dat de dood aan je voeten ligt. Het kan een aantal jaren duren, maar op een gegeven moment gaat de Beuk om. ( of de boswachter doet dat al eerder). Je ziet steeds meer grote Beuken verzwakken in de s "Gravelandse buitenplaatsen ". Zorgwekkend, want deze monumentale bomen zijn zo mooi .

Dit vind ik één van de mooiste paddenstoel foto's die ik gemaakt heb. Dat komt door de heldere groene en rode kleuren en de geringe scherptediepte, wat de foto  rustig maakt. Het is een Melksteel-Mycena. Weer zo een klein paddenstoeltje van deze grote familie.

Een "Eikenbloedzwam " op een berkenstam welke al aan het vergaan is. Het is een soort in de elfenbanken familie. Zoals de naam al zegt, zit de Eikenbloedzwam meestal op Eiken, maar ze komen ook wel op andere loofbomen voor.  Deze Berk laat nog een mooie krul zien van zijn witte bast.

Tja... herfst staat wel synoniem voor paddenstoelen, net als de lente met bollenvelden. Paddenstoelen zijn niets anders dan bloeiende schimmels die zich doormiddel van spoorvorming willen voortplanten. Dus een boek over herfst bevat nu eenmaal veel paddenstoelen foto's. Dit is een groepje Helmmycena die staan mooi te zijn in het bos.

Dit is één van de meest voorkomende paddenstoelen denk ik. Gewone Zwavelkopjes. Je ziet ze in kleine groepjes, maar soms ook overweldigend in grote groepen op een boomstam groeien. Als ze jong zijn vind ik ze op het mooist.

Natuurlijk kun je niet een herfst-fotoboek maken zonder een foto te hebben van een Vliegenzwam ! De Vliegenzwam is het icoon van de paddenstoelen in Nederland. Alleen zie je ze steeds minder vind ik. Hier zie je een jonge vliegenzwam uit de aarde omhoog komen. Dat moet met aardig wat kracht gaan, soms zie je ze met een heel bladerdak nog bovenop hun hoed.

Vliegenzwammen groeien bij voorkeur bij Berkenbomen. De schimmel in de grond heeft daar een symbiotische relatie mee. De witte stippen zijn overblijfselen van de beurs ( een wit vlies ) die over de paddenstoel heen zat toen hij onder grond ontstond. Bij het boven de grond komen breekt dat vlies in meerder kleine stukjes en dat zijn de witte stippen die je op de hoed ziet. Deze kunnen met flinke regen er helemaal vanaf spoelen.

Einde van de zomer.... begin van de herfst. De planten rondom een slootje in de s Gravelandse buitenplaatsen zijn over hun top van groei heen. Het riet wordt geler, je ziet al geen bloeiende lelies meer in de sloot. De bomen zijn nog wel groen en goed in hun blad. Maar dat is de laatste jaren een trend, de herfst van de natuur zelf start echt veel later.

De Rodekoolzwam of ook wel Amethistzwam genoemd * ( door zijn kleur ) is ook een erg mooi paddenstoeltje. Het is een paddenstoel die een symbiotische relatie heeft met voornamelijk de Beuk, maar ook zie je hem wel bij Eiken staan. Hij schijnt eetbaar te zijn, maar dat is iets wat ik over laat aan de professionals.

Het is wel dubbel, want ik had al een foto van een Duivelsei in het boek gezet. Maar dit exemplaar is erg mooi en kan het niet laten hem er toch in te zetten.
Hij glanst je tegemoet.

Omgevallen paddenstoelen. Of het nu door de mens komt of door dieren, je ziet ze veel liggen. Ook paddenstoelen waar vaak stukjes van af zijn. Ik weet inmiddels dat slakken ook paddenstoelen lusten. Deze omgevallen Gele Knol-amaniet wordt al verteerd door een andere schimmel, een soort kannibalisme zo lijkt het.

Zie hier het bewijs. Niet alleen vliegen en andere insecten komen op de lijkengeur af, maar dus ook naaktslakken. Ik heb ook op vele andere paddenstoelen slakken gezien en misschien zijn zij wel de oorzaak van de vele gaten die wel vaker in paddenstoelen zitten.

November in het Mariëndaal. Of eigenlijk het terrein om landgoed Mariëndaal heen. Landgoed Mariëndaal is vooral bekend om zijn ‘Groene Bedstee’. Dit is een tunnelvormige beukenhaag van ruim 300 meter lang. De haag werd speciaal aangelegd voor de dames van het landgoed, zodat ze in de schaduw hun wandelingen konden maken en hun huid mooi blank bleef.

Hier zie je een klein stukje van de mooie en lange beukenhaag. Herfst is hier nu echt begonnen;  de bomen kleuren rood en geel. Het gebied is erg mooi door de stuwwallen die zich er bevinden en de mooie bossen om het landgoed heen. Ik kom er meerdere keren per jaar.

Hier zie je ook het glooiende landschap. Het was een koud begin met vorst aan de grond en een laagje grond-mist.  De zon komt nog maar net boven de bomen uit en het is nog heerlijk rustig. Dat is wel fijn in "corona-tijd " . En het is een bos waar je honden mag uitlaten, dat is voor fotografen vaak wel want minder leuk. Maar het gebied is zo mooi, dat het blijft trekken !

De toegang tot het landgoed Mariëndaal. In de buurt van het landgoed lag vroeger een oud klooster. Landhuis Mariëndaal is van oorsprong uit de 18e eeuw. Het klooster is gesloopt en de stenen zijn gebruikt als verharding van de paden.

In de kern van het gebied is een mooi bos. Bestaat merendeel uit hoge beukenbomen en is vooral in de herfst erg mooi, als de bodem bijna rood ziet van de gevallen bladeren en er nog sporadisch gele bladeren aan de bomen zitten, vind ik het erg mooi ! Vroeger hebben ze hier foto's genomen en er een foto-behang van gemaakt ( in de jaren 70 ).

Zelf vind ik dit erg mooie beuken die met hun kleurige takken die wuiven boven het pad.  Hier zie je dat het bos wel onderhouden wordt. De takken aan de andere kant zijn lang niet zo mooi als de takken boven het pad.

Deze foto heeft Marlon van mij gemaakt in 2019. Echt een ongelofelijk mooie foto heeft ze gemaakt met haar macro-lens. Door de lengte van de lens en de afstand van mij, lijken de beuken wel mammoet-bomen te zijn geworden en .... Teuntje loopt daar foto's te maken !

Op de vorige panorama-foto zie je hoe glooiend het terrein is. Op de huidige pagina, was ik in een stukje bos waar ik nog niet eerder geweest was en daar was de mist wat langer blijven hangen waardoor er mooie lichtpartijen ontstonden.

Op het pad naar dit afgelegen stukje bos kwam ik deze woudreuzen tegen. Wat een mooie dikke wortels hebben deze beuken ! Mijn gevoel zegt dat deze beuken wel misschien over de 150 jaar zijn.

Een jonge Parasolzwam. Je ziet ze altijd tussen het gras staan. Ook al is het in een bos, pas als er gras is, zie je ook de Parasolzwammen.
Parasolzwammen kunnen best groot worden. Toen ik met mijn zus op vakantie was hebben we langs de IJssel hele grote Parasolzwammen gezien. Ze trokken een hoop kijkers, want ze waren zo opvallend qua grootte !

Je zou er toch zo een hap uit willen nemen toch ?! Het lijkt net een knapperige tijgerbol, maar het is een hele jonge Parasolzwam. In de ochtend was er vorst aan de grond en nu het wat warmer wordt smelt het hele dunne laagje rijp.

Langsteel Franjehoeden. Weer een andere soort met lange stelen. Anders dan de Mycna familie zijn ze wat grover en groter. Op de achtergrond zie je nog een groepje staan.

Dit zijn Spekzwoerdzwemmen.    De waaiervormige, rozig-grijze bovenkant van de "paddenstoel ", dat tot 10 centimeter groot wordt, is wollig en viltig. Aan de onderzijde zijn gele tot oranje ribbels te zien. De hoeden steken meestal duidelijk naar voren uit. Ik vind het altijd een aparte verschijning als ik ze zie.

Dit is de Paarse Knoopzwam. Je kan ze zien in diverse vormen, knopvormig, kussenvormig tot hersenvormig. Op deze foto vind ik ze kussenvormig. Dit is een jong stadium. In een later stadium vergroeien ze tot paarse schotels.

Vorig jaar vonden Marlon en ik deze roze-achtige paddenstoeltjes. Het zijn "Heksenschermpjes " en die behoren tot de Mycena familie, die van de tere paddenstoeltjes.  Maar deze zijn best fors. Maar het leuke is; onderaan de foto zie je een "kleine Beukenblad Mycena ! Zie het verschil in grootte !

Hazenpootjes zijn wonderschone tere paddenstoeltjes.  Ze zijn heel dun en erg teer !  Vaak staan ze niet langer dan één dag. Het lijken soms wel tere balletdansers en afhankelijk van hun leeftijd hebben ze verschillende vormen. Dit exemplaar is nog wat jonger en moet zich nog uitstrekken, zoals op de foto hiernaast.

 Hazenpootjes zijn niet zeldzaam, je kan ze overal zien. Maar op één of andere manier kijk je er snel overheen. Ze groeien daar waar iets van hout in de grond zit, dat kunnen ook boomsnippers zijn. Ze kunnen dus op vreemdste plekken voorkomen. Want groendiensten hakselen tegenwoordig vaak gesnoeide struiken en takken en laten de houtsnippers liggen.  Dit Hazenpootje is al wat ouder en over een paar uur gaat zijn hoed omkrullen en de buitenrand krijgt een vloeibare zwarte rand, hiermee verraden ze dat ze familie zijn van de inktzwammen !

Plooivlieswaaiertjes zijn ook één van mijn favoriete paddenstoeltjes. Ze zitten net als "Oorzwammetjes " aan de onderkant van een tak of zelf op dode boomstronken. Ze behoren tot de plaatjesloze vlieszwammen. Zo lang zijn ze nog niet in Nederland, want met zekerheid is te zeggen dat ze in 1989 voor het eerst gezien zijn. De verspreiding schijnt te maken te hebben met de opwarming van de aarde als je meer gaat lezen op internet over deze zwam. Je ziet ze vaak op berkentakken, maar bij gebrek ook op andere dode loofboomtakken. Wat u nu ziet is de onderkant met prachtig gekrulde "lamellen".

Dit is het Plooivlieswaaiertje vanaf de bovenkant. Een typerend mooie kleur bruin met een wit randje. Er is geen soort die zo goed in de gaten is gehouden als het Plooivlieswaaiertje. Zijn toename werd telkens geweten aan het warmer worden van het klimaat in Nederland en daarbuiten. Zo zijn er wel meer houtzwammen die de afgelopen decennia zijn toegenomen en die zich meer naar het noorden toe hebben verspreid.
Bron - Nature today.

Gelukkig gaf november ook weer een ochtendje met mist. Misschien lijken de foto's voor een buitenstaander allemaal op elkaar, omdat ze ook vaak op dezelfde plek genomen zijn. Maar elke keer is het anders voor mij...en toont de mist mij een ander landschap. Zoals hier een dekentje over het weiland en de zon die nog een paar minuten op haar laat wachten voordat ze verschijnt.

Een zonsopkomst waarbij je een foto kan nemen van de opkomende zon zelf, kan vaak alleen met mist. De felheid van de zon wordt dan zoveel minder, dat je een foto recht tegen de zon in kan nemen. Zou er geen mist zijn, dan verteld men dat je beter niet tegen de zon in kunt fotograferen omdat het te fel is voor de sensor van je camera.

Ik hoop dat deze foto in het fotoboek er goed uitkomt. Want zoals ik het nu klaarzet om te laten afdrukken, zie ik in de weergave wel strepen van banding in de lucht . Mogelijk is dat in het boek beter ( dus dat je de lijnen niet ziet ).  Je kan niet zoveel bewerken aan egale overgangen van dit soort foto's, omdat de sensor er al moeite mee heeft en bij de mist-foto geringste bewerking je strepen ziet ontstaan.

Dit soort zonsopgangen vind ik zo mooi om op de foto te zetten. Natuurlijk is het wel afhankelijk waar je de foto neemt. Zelf vind ik foto's van zonsopgangen met huizen etc op de achtergrond niet mooi. Ik zoek altijd de natuur op. Op de achtergrond op deze foto zie je heel licht wat huisjes staan. Een grensgeval.

De zon alweer wat verder op. Dat gaat best snel, waardoor je je snel moet verplaatsen van het ene mooie plekje naar het andere. Dat doe ik dan op de E-bike en dat voldoet. Maar je moet wel oppassen op het fietspad, want ik heb al eens iemand per ongeluk van het fietspad af gereden.  Je ziet dat de lucht steeds blauwer wordt als de zon hoger komt.

Koeien in de mist.  The Isolated Tree zoals ze een eerdere foto benoemden op twitter. Een halve maand geleden stonden er schapen.
Zelf vind ik koeien mooier omdat ze beter te zien zijn op de foto.  Het was een mist-sluier die heel snel weer verdween toen de zon eenmaal boven de bomenrij aan de horizon kwam.

De zon komt boven een laagje wolken uit en de mist verkleurd naar roze en paarsachtig. Zo zie je dat een paar minuten wachten een heel andere foto oplevert. Het zijn wel veel foto's van de " boom " achter elkaar in het boek. Maar ik vind de voorstelling zo mooi met het ene boompje !

Hoe mooi worden eenvoudige dingen als de mist en de zon er een schilderij van maken.  Een simpel hek in een weiland waar ik overdag geen foto van genomen zou hebben. Maar de mistige zonsopkomst en de zonnestralen die door de mist goed te zien zijn maakt het echt een mooi tafereel ! ( Ik wil het geen plaatje noemen, plaatjes vind je in tijdschriften) .

Toen de zon achter de wolken ging, werd de voorgrond een stuk minder belicht en dus donkerder.  Mijn lichtmeter van mijn fototoestel raakte er van in de war en ik moest behoorlijk handmatig de belichting corrigeren. De stralen boven de wolken vind ik hier echt prachtig !

Toen ik met de groothoeklens een stukje naar boven keek zag ik een behoorlijke dreigende wolkenpartij over mij heen gaan.
Dat mis je dus als je "te "veel concentreert op één klein stuk van het landschap. Les 2 dus :  Maak je blikveld soms ook ruimer dan alleen het onderwerp !

Familie zwaan wordt wakker in een zee van goud licht. Hoe mooier wil je het hebben ? Dit vind ik zelf wel een heel goed gelukte foto. Dit zijn toevallige "foto's ", en daar kunnen pareltjes tussen zitten zoals deze foto ! Hier kun je niets plannen.

Op dit pad in het Purmerbos zie je wel dat er herfstkleuren zijn. Sommige bomen verschillen namelijk in het aankleuren en de bladerval. Wilgen worden alleen maar geel en verliezen snel hun blad. Terwijl de "Amerikaanse Eik "veel langer hun blad vast houdt en pas laat een beetje verkleurd. Wat hier ook helpt is de ochtendzon die de bomen aankleurt.

Er staan heel veel populieren in het Purmerbos. Die kleuren heel snel geel en als er een storm geweest is, zie je dat de populier binnen 24 uur bijna al hun blad verliest. Dit is een fietspad in het Purmerbos. Voorzichtig fietsen hier zou ik zeggen !!

Het Purmerbos is een beetje een saai bos. Een productie-bos met snel groeiende bomen zoals Populieren. Ook qua paddenstoelen populatie is het het niet echt bijzonder. Maar soms vind je zelfs in het Purmerbos pareltjes ! Ik had de Paddenstoel per ongeluk beschadigd, maar dat verraad meteen zijn naam ! :)
Het is een Melkzwam ( en dat zie je goed aan de melk-achtige druppels die uit de wond komen )

Eén van de ingangen van het Purmerbos. Zelf ga ik hier vaak het bos in, omdat in dit stuk bos het verboden is voor honden ! Dat maakt het een stuk rustiger fotograferen. Alleen sommige mensen komen evengoed met hun hond het bos in.  Hier ben ik alweer op weg naar huis en ik heb geleerd dat je vaker achterom moet kijken, omdat daar soms de mooiste foto's te zien zijn. Hier dus ook, anders had ik de goudgele stralen gemist !

De mist in het bos vangt soms de mooiste zonnestralen. Dus kijk altijd een paar keer achteruit tijdens een foto-sessie.  Ik ben zelfs een stuk teruggelopen om bepaalde storende elementen te ontlopen *( grote afvalbak etc ) die de foto minder mooi maken. Maar ook om dit "zonnestralen-feest " dichterbij vast te kunnen leggen.

Dit is een "Kluifzwam " en inderdaad heeft de paddenstoel veel weg van een kluif. Het is ook een aparte paddenstoel, want ik heb ze jaren niet gezien in het Purmerbos en ineens staat het bos er nu vol mee. En dat is niet alleen voorbehouden aan het Purmerbos, want ook in andere gebieden waren ze ineens zichtbaar.
Je hebt 2 soorten, de Witte Kluifzwam en de Zwarte Kluifzwam. De zwarte heb ik nooit gezien. De Witte kluifzwam groeit vooral onder beuken en eiken

In het "Heilooerbos" kom ik ook wel vaker.  Enige nadeel is, dat dit ook een bos is waar honden los mogen lopen. En mensen ruimen de poep van de hond niet op, dus je zit regelmatig met een knie in de stront helaas, of ze gaan tegen je op springen en tegen je apparatuur aan. Jammer, want het Heilooerbos is echt een mooi plekje. Als ik er naar toe ga, is dat meestal erg vroeg ( omdat er dan weinig honden zijn ). Maar dat maakt het fotograferen in het donkere bos best lastig vanwege het weinige licht.

Wat hier gebeurt is weet ik niet. Deze "Porseleinzwammen " zijn als een bosje tulpen geheel geknikt en hangen met hun hoeden naar beneden.
Wel een aparte kans om eens vanaf een ander standpunt ze op de foto te zetten.

Ik hou erg van Beukenbossen. De zon op de bladeren zorgen voor het oplichten van het blad en met mist daarbij zie je  mooie stralen waar het licht tussen de takken door kan vallen. En ook de bruinrode bladerendek op de grond is altijd mooi. Onder de beuken groeien heel weinig andere planten, waardoor de foto ook rustiger wordt.

Dit is de "Roodbruine Schijnridderzwam ".  Ze worden als algemeen voorkomend beschreven op NMV Verspreidingsatlas Paddenstoelen.
Je moet ook wat dieper het bos in gaan, want daar zie je ze pas. Ik dacht altijd dat het een trechterzwam betrof, vanwege het kuiltje in het midden van de hoed.

En soms kom je pareltjes tegen. "Karmijnrode Netwatjes" . Het is een slijmzwam en ze zijn ook heel klein. Ik heb genoeg andere "netwatjes " gezien, maar deze zie je maar zelden. Jammer, want ze hebben zo een mooie rode kleur !

Dit is ook een zwam die ik nog maar 1 x gezien heb. Het "Gewone Wimperzwammetje ". Ook hier staat in de verspreidings-atlas dat het een algemeen zwammetje is.
Dus ik zal wel niet goed kijken denk ik dan :)  Want ze zijn best opvallend !

Dit zijn Geweizwammetjes.  Dit is een klein zwammetje welke op boomstronken en dode takken te vinden is. Het vruchtlichaam vertakt zich in een soort gewei.
Je ziet ze vaak in de herfst, maar zijn het hele jaar door te vinden.  Ze zijn liefelijk klein.

Als dieven in de nacht !  Zo verscholen kunnen paddenstoelen groeien. Deze groeiden aan de onderrand van een hele dikke dode boomstam tegen de aarde aan.
Een beetje in een spelonk zeg maar. Ik heb de donkerte iets overdreven met mijn camera, waardoor het net is alsof ze licht geven.

Het paddenstoeltje zef is een Mycena soort, voor zover je het nog kunt herkennen. En dit wordt vaker gezien. Op de Mycena soort zit nu een zwamvlok van een  Knopschimmel. De symbiose van een paddenstoel ( schimmel ) met bomen is meer bekend. Maar de Knopschimmel met hun dunne schimmeldraden  hebben hier een symbiotische relatie met deze paddenstoel. De vruchtlichamen van de Knopschimmel zijn eerst wit en als ze rijp zijn zijn de knopjes aan de uiteinden zwart. Dat kun je hier ook duidelijk zien.

Deze had ik nog nooit gezien. Het is de Paarse Galgordijnzwam.  Je kunt Galgordijnzwammen, mede door hun zeer bittere smaak, gemakkelijk van andere gordijnzwammen onderscheiden, maar er staat bij "Nature today " ook  dat je het maar niet moet proeven, omdat de Paarse Galgordijnzwam veel te bitter is.
Behalve de paarse soort hebben ze ook een gele soort.  In Nederland komen ongeveer 240 soorten gordijnzwammen voor: daarmee behoren ze tot één van de grootste groepen plaatjeszwammen in ons land.

Weer terug in de s'Gravelandse buitenplaatsen. Deze grote pol "Schubbige bundelzwammen " zie ik al jaren verschijnen op steeds dezelfde plek, aan de voeten van een beukenboom.  Apart dat je sommige paddenstoelen jaar na jaar terug kan zien op dezelfde plek. De Schubbige Bundelzwam vestigt zich op levend hout en is een parasiet ! Dus ook deze boom is ten dode opgeschreven.

Als je boomstammen omdraait wanneer je naar slijmzwammen zoekt, zie je ook soms andere zaken. Zoals dit hele prille begin van een paddenstoel.
Ik heb geprobeerd het te determineren ( ook met een app op de telefoon ) maar dat werd niets.
Dus ik weet geen naam, maar vind ze wel wonderschoon !

Dit schijnt ook een wijd verspreide en algemene soort te zijn. Maar ik heb hem nu voor het eerst in mijn leven gezien in het Robbenoordbos nabij Den Oever.
Het "Gewoon Vuurzwammetje " is de naam. Hij behoort tot de familie van de wasplaten. Hun hoed is zoals de familienaam het al zegt, was-achtig. Het zijn fel oranje zwammetjes die in groepjes bij elkaar staan Groeit het liefst op zanderige bodems of langs het pad.

Als je bij Den Oever bent, dan is het maar een klein stukje naar het wad. Maar herfst aan het wad is minder sprekend dan in de bossen.
Je ziet wel dat het gedaan is met het riet. Je zal in de herfst wat vaker donkere luchten zien boven het wad.

Ik vond wat Blaaswier tussen het helmgras. In de zee ziet ze er groen uit en zijn zacht en elastisch. Je schijnt ze heel goed te kunnen eten. Het stukje wat hier ligt is rood geworden, maar dat komt door droging denk ik. Het zijn geen herfstkleuren, ook al ziet het stukje vuurrood. Zeekraal daarentegen kleurt wel rood in de herfst en groeit massaal op de kwelders op het wad in Friesland.

Als dit geen mooi herfst blad is, dan weet ik het niet meer. Bijna in de vorm van een hartje....en de koude nacht heeft condens-druppels achtergelaten.

Dit zijn de echte herfstkleuren. Volgens mij is het een Amrikaanse eik, maar het zou ook een esdoorn kunnen zijn. Maar ik denk die eerste, want ik zie hem al jaren staan en de boom groeit niet hard . En Esdoorns groeien wel hard.

Schimmels houden van nattigheid. Maar de laatste weken ( begin november 2020 ) is het wel erg nat. Dat kun je wel zien aan deze Melksteel-Mycena die een hele laag water op zijn hoed heeft.

Eén van mijn lievelings-paddenstoel ! Het Oorzwammetje ! Deze groeit net als het PLooivlieswaaiertje aan de onderkant van takken. Van bovenaf is het maar een saai gebeuren, want je ziet alleen een wit "schelpje". Maar als je de onderkant ziet, vergeet je het niet zo snel meer. Een fijn en klein paddenstoeltje met mooi fijn gevormde lamellen aan de onderkant.

Het lijken net fossiele bladeren in donker gesteente. Maar het zijn gewoon gevallen bladeren die blijven plakken op een stam.
Mooi dat je ook het relief ziet ( of skelet ) van de bladeren.

Dit zijn Fluweelpootjes. Geen zeldzame paddenstoel, maar wel een heel mooi paddenstoeltje. Hier zijn de hoeden wat hol en er is water op blijven staan, waardoor het lijkt alsof ze net in de lak zijn gezet.

Dit zijn "Echte Judasoren" . Je ziet ze het hele jaar door.  De soort neemt bij droog weer in omvang af en regenereert in vochtiger omstandigheden.  Je ziet ze voornamelijk op Vlier groeien. De naam wordt verklaard uit een overlevering over de Bijbelse figuur Judas die zich aan een vlier zou hebben opgehangen nadat hij Jezus verraden had. Het zwammetje lijkt ook op een oor. ( bron Wikipedia ).

Dit zijn Spekzwoerd zwammen. Maar deze exemplaren hebben weinig zwoerd. Meestal zit er een dikkere wat roze gekleurde rand om.
Het lijkt wel koraal, zulke mooie patronen zitten er in. Zelf vind ik dit soort zwammen pareltjes om te vinden en op de foto te zetten.

1 november, nu pas beginnen sommige bomen te kleuren op de s'Gravelandse buitenplaatsen. Helaas was het grijs weer. En de foto's gemaakt in corona -tijd, waarbij men een heleboel sociale dingen niet meer mogen. En wat gaan mensen dan doen ??  Met zijn allen naar de natuurgebieden, waar ze voorheen nooit kwamen. Dus het is voor mij zaak dus vroeg in de ochtend te gaan en bij drukte weer snel wegwezen.

Niet alle rode paddenstoelen zijn vliegenzwammen. Integendeel, de meeste rode paddenstoelen komen uit de familie van de Braakrussula.
De braakrussula is een van de vele rood-kleurige russula's. De soort dankt zijn naam aan het feit dat het een zeer giftige paddenstoel is. Wanneer hij gegeten wordt heeft dat ernstige diarree tot gevolg. De smaak is zeer scherp. Men zegt dat wanneer deze paddenstoel gekookt wordt, deze smaak samen met zijn giftige eigenschap verdwijnt. Toch is het niet aan te bevelen om deze paddenstoel te eten.  ( bron Wikipedia ).

Dit zijn aangevreten Helmycenia's. Wat wel grappig is om te zien dat het lijkt alsof de ene paddenstoel de andere omhoog drukt. Alsof hij zegt: "Ik wil er ook nog bij ! "

Vorst aan de grond en de baaldjes van het Stermos zitten onder de rijp. Ik vind het altijd heerlijk als er vorst in de ochtend is, het geeft zo een fris en verkwikkend gevoel. Als het niet een te lage temperatuur is, kunnen de meeste paddenstoelen er wel tegen.

Dit is een handtekening van de dood voor de sparrenbomen in Nederland. De "Letterzetter " ( een klein kevertje van 4 mm groot ) komt vanuit het zuiden oprukken en het betekent de dood van vele Fijnsparren, maar ook de Larix , douglas- en Zilverspar staan op zijn menu-kaart. Het is de larf die het cambium van de boom eet en daardoor ontstaan de gangetjes die je later ziet als de boom omgevallen en dood is.  Je ziet echt hele grote stukken dennenbos kapot gaan. Echt verschrikkelijk. Ook een oorzaak van de klimaat verandering. Er zijn geen echte winters meer, want tegen een periode goede vorst kunnen de diertjes niet tegen.

Dat ze dit nog een paddenstoel noemen ! Het is de Gewone Fopzwam denk ik, maar deze is een beetje aan het vergaan en je herkent daarom geen hoed meer van de paddenstoel. Achterin zie je nog wel iets van wat op een paddenstoel lijkt. Je ziet in ieder geval de steel en daarop een chaotische brei van lamellen.

In de duinen ( Amsterdamse waterleidingsduinen ) zie je weer heel andere paddenstoelen dan in het bos verder inlandig. Dit is een  "Gesteelde Stuifbal ".
Ze zijn zeldzaam en komen eigenlijk alleen voor in duingebieden, waarbij grond humusarm moet zijn en kalkrijk. Je ziet ze het meeste op  met mos begroeide zanderige bodems van de duinen.

Het lijkt wel een gebakje ! Maar het is de Gekraagde Aardster. Ook deze komt vaker voor in duingebieden dan in het gewone bos. Deze foto is ook gemaakt in de Amsterdamse Waterleidingsduinen. Waar ik ze ook een keer gezien heb is het Leuvemse bos. Maar daar is ook een zandverstuiving in de buurt, misschien dat dat ermee te maken heeft dat ze daar ook voor komen.

Deze beuk laat zien hoe ver de herfst is gevorderd. Het lijkt er op dat de helft van de bladeren nog aan de boom zit en de andere helft reeds op de grond.
Mooi ook om te zien dat de grond waar de bladeren op vallen ook niet begroeid is, het is puur zwarte grond waar de beukenbladeren op vallen.
Onder de boom is te weinig licht voor andere planten om te kunnen groeien.

Het blijft een mooi gezicht... gevallen bladeren door de herfst die op het gras liggen en grote druppels dauw vast houden.

Hoe ver de herfst is kun je vooral zien in het landschap van Mariëndaal. Een statig  landschap van mooie beukenlanen.
Het is helemaal genieten als er mist is of als er vorst aan de grond is geweest en alles wit ziet.

Als het over paddenstoelen gaat, mag er één paddenstoel niet missen....de Porseleinzwam. Bijna altijd groeit hij aan dode beuken. Maar bij gebrek zie je hem ook wel eens op een eik. Eigenlijk zou je een foto moeten maken vanaf de onderkant en waarbij de zon de hoed bijna doorzichtig maakt. Maar tja... dan moet je wel de zon mee hebben en dat had ik niet toen ik de foto maakte.

Als je het zou willen, dan krijg je het niet zo ! Ik had ooit eens een foto gezien van een paddenstoel met een klein kikkertje op zijn hoed.
Bij gebrek aan kikkers heb ik het maar gedaan met een vlieg ! :)

Dit was in oktober met mijn zus, wij waren in het paddenstoelen bos ( Het Voorsterbos in Flevoland ). Ben er wel vaker geweest, maar toen viel het een beetje tegen. Maar nu waren er inderdaad veel paddenstoelen, zoals deze mooie Bloedsteelmycena. Ze groeien op dood eiken- en beukenhout.

Deze kleine paddenstoeltjes had ik nog nooit gezien. Logisch, want je moet ook bijna met je neus op de grond zitten !
Het zijn Eikelbekertjes. Hij behoort tot de familie van bekerzwammen. Ze groeien op eikels van het vorige jaar. Zo zie je wat je kunt ontdekken als je de bodem van het bos op ooghoogte neemt :)

Ook deze paddenstoel heb ik nog nooit eerder gezien. Maar dat ligt denk ik aan mij, want als ik zo lees op internet is hij vrij algemeen. "Groeit in loofbossen, voornamelijk bij beuken (juli - oktober). Zeer algemeen. "  Wat ook op een site stond is dit :  "Het determineren van Russula′s is vooral een kwestie van proeven en ruiken ". Maar dat laat ik liever aan anderen over !

Dit is ook herfst.... een harde wind waardoor je kuif opwaait en je koude voeten krijgt van het stilstaan en wachten op de vissen.
Deze Grote Zilverreiger lijkt ook een beetje verveeld te staan, misschien wacht hij totdat er wat aan zijn voeten kriebelt ?

Heel even was er een lauw zonnetje, maar genoeg om de golfjes wat extra contrast te geven.  Het is weer eens wat anders dan een vlakke waterspiegel met mooie reflecties. Je moet je gewoon aanpassen aan wat de natuur je geeft.

Dit kleine paddenstoeltje kan als ze in grote groepen bij elkaar zijn echt indrukwekkend zijn ( vind ik ).
De zwerminktzwam is een zeer algemeen voorkomende soort die in grote aantallen te vinden is op stronken of dode stammen van loofbomen. Meestal in de herfst, maar het is mogelijk ze het jaar rond aan te treffen.  Is eetbaar, maar giftig indien gegeten wordt in  combinatie met alcohol.

De Gewone Fopzwam. Waarom heet deze paddenstoel zo ? Wikipedia zegt deze soort lastig te herkennen is omdat hij vele verschijningsvormen heeft.
Zoals hij hier op de foto staat zie je hem niet vaak. Deze exemplaren zijn al wat ouder en hebben een opstaande rand van hun hoed. Wat kenmerkend is voor de Gewone Fopzwam is dat de lamellen wijd uit elkaar staan en dan doen ze zeker op deze foto.

Ze blijven mooi....de Rode Koolzwammetjes. Hier zelfs een tweeling :)   De onderste paddenstoel heeft een hapje uit zijn hoed. Ze zijn eetbaar en dieren weten dat dus ook.  Als je in een beukenbos bent, dan staan ze daar te kust en te keur, maar ze vallen in de beukenbladerenlaag niet op. Vaak is het zo, als je er eentje ziet, dan zie je ineens dat er veel meer staan.

 Dat geldt niet voor de Mycena familie in de foto ernaast. De kans dat je dit ziet is niet zo groot denk ik. Het is ook het eerst van mijn leven dat ik dit zie !  Om de steeltjes zit een laag ijs, wat nu aan smelten is omdat de temperatuur overdag boven de 0 graden Celcius is gekomen.

Hoeve Loobergen (ca. 1858) ligt in het Mariëndaal.  Het is nog steeds in gebruik als agrarisch bedrijf ". Als je koeien in de weilanden ziet staan in het Mariëndaal, dan zijn deze van Hoeve Loobergen. De boer houdt voornamelijk "vleeskoeien ". De hoeve ligt prachtig gelegen boven aan een stuwwal en kijkt uit over een weide voor het huis en daarachter weer mooie beukenbossen. Wie zou hier niet willen wonen ? !

Zulke grote bladeren van een boom in Nederland heb ik nooit nooit gezien. Mijn zus Nelly houdt ze vast, ook om de verhoudingen te laten zien. Ze lijken op een populier, maar welke populier dat dan is ?  Geen idee. De Ruwe Populier zou nog kunnen, maar die hebben een rode bladsteel en die zien wij hier niet. Maar het model van het blad lijkt erg veel op een populieren blad.

De laatste bladeren van de Beuk kleuren geel tot oranje en het duurt nog maar even of ze vallen op de grond.
Maar eerst wuiven ze nog naar alle voorbijgangers die langskomen.  Als kleine gekleurde vlaggetjes wiegen ze heen en weer in de wind.... totdat het blad geen houvast meer heeft.

Mariëndaal.  Dit landschap laat mij maar niet los. De rust die het uitstraalt en de koeien die rustig grazen op de groene weide. Duidelijk geen melk-koeien, want dan zouden er veel meer staan.
Een lichte mist kruipt langzaam uit de bossen en aangekomen boven de weide lost het zich langzaam op.

Dit jaar te weinig naar het wad geweest. Ik geloof dat ik twee keer bij Den Oever ben geweest. De laatste keer in november. Het wad lag er stil en verlaten bij. Meestal zie je in de herfst grote groepen vogels die op doortrek zijn. Nu was er alleen het wad met in de verte de zee. De lucht deed zijn best om 50 tinten blauw te laten zien.

Deze foto staat al eerder in het boek. Bomen en bossen zijn lastig aantrekkelijk in beeld te brengen. Het wordt vaak te druk. Ik ben een boek over het fotograferen van bomen en bossen aan het lezen en daar stond in dat het ook mooi kan zijn om het bos in een koele kleurtemperatuur op de foto te zetten. Vaak koos men de kleur blauw en moet zeggen dat ik het best mooi vindt idd.

De laatste foto van het boek, natuurlijk van het Landgoed Mariëndaal. Op het grasveld voor het huis staan enkele monumentale bomen. De Beuk en de Eik staan gebroederlijk naast elkaar. De Beuk ziet er gezond uit. Dat kan ik niet zeggen van de grote Eik, want daar zitten grote gaten in de boom. Maar toch... de twee jaar dat ik er kom, heeft ze nog elk jaar bladeren. Ik hoop dat dat nog lang zo mag blijven. De Beuk met haar kring van rode bladeren op de grond rond haar stam. Dat is iets wat de Eik niet kent zo lijkt het. Iedere boom heeft zo zijn eigen ding.

Als kind kan ik mij vooral de herfst en de winter herinneren. We moesten altijd 2 kilometer fietsen naar school.
Langs het schoolplein stonden grote Italiaanse Populieren. Die lieten in de herfst massaal hun bladeren vallen en dat bracht altijd een aparte geur met zich mee. Ik weet nog goed dat ik in de 1e klas zat en dat we rekenles kregen en we moesten een paar opgaven zelf doen. De juf had een herfst-tafel gemaakt, waar de kinderen hun gevonden paddenstoelen op konden leggen ( dat kon toen nog, want er waren nog genoeg paddenstoelen ). Het geheel was met vers mos afgemaakt en zag er erg mooi uit. Maar tja, ik mocht niet meedoen, want ik zat nog met de sommen te stoeien aan mijn tafeltje  en ik begreep ( nog ) niets van rekenen. Ik voelde mij op dat moment dood ongelukkig. Gelukkig had de oude juf dat door en ik mocht ook bij de herfst-tafel kijken. Zo een mooie rode paddenstoel met witte stippen had ik alleen nog gezien op de oude schoolplaat die in de klas hing.

Soms was het weer bar en boos en was er al de eerste sneeuw. Dan gingen we niet op de fiets naar school, maar moesten we lopen door weer en wind naar de lagere school.  We hadden geen auto, dus ik wist niet beter.

Er zijn mensen die worden depressief als de dagen korter worden, dat heb ik nooit gehad. Herfst was voor mij
juist fascinerend  !  Al die kleuren en geuren. We gingen vroeger vaak in de herfstvakantie naar Schoorl op en ik leefde mij altijd uit in het bos. Soms namen we paddenstoelen mee ( ik had nog geen fototoestel ).

Herfst staat ook voor het begin van de koude periode. We hadden vroeger een kolenkachel en een kolenhok in de achtertuin. Toen ik wat ouder werd mocht ik ook vaker met de kolenkit kolen halen voor de kachel.
Als je in de ochtend wakker werd, kon je soms al ijsbloemen zien in de ruiten, want er was toen alleen nog enkel glas.   Wat ik mij goed herinner is dat ik het altijd maar koud vond als ik opstond. Mijn vader maakte dan met stukken krantenpapier de kolenkachel aan, maar het duurde altijd ff voordat hij warm was. Dan zat je dicht tegen de kachel aangekropen en soms met je sokken tegen de kachel aan, totdat je sokken begonnen te schroeien.

In het prille begin hadden we nog geen douche. Dus we gingen af en toe in een zinken teil met water en die stond dan voor de kachel. En ik was de jongste en ging in het water waar mijn zus al in gezeten had. Verder was het wassen met een washandje in die tijd.

Toen ik nog op de lagere school zat, vond ik de ochtenden altijd maar donker. Donkerder als ik het nu beleef !
Misschien omdat er nog geen buitenverlichting was ?  De donkerte bracht ook een mysterieuze sfeer met zich mee, zeker als het al dicht tegen Sinterklaas aan liep.

Mijn moeder voerde de vogeltjes als we brood hadden gegeten aan tafel. Dan klopte ze het tafelkleed uit in de achtertuin nadat we klaar waren met eten  en kwamen de mussen en spreeuwen al snel aanzetten.
Er zaten best wat kruimels op het kleed, want brood sneed mijn vader altijd met het broodmes ( gesneden brood was er nog niet ). Voor ons waren het altijd te dikke plakken, en dik beleg mochten wij er niet op doen !
Als mijn ouders er niet waren, dan probeerde ik het brood zo dun mogelijk te snijden en belegde dat met een dikke laag boter en dan hagelslag er over en dan weer een laag boter en......

Herfst, het grote sterven. Ik weet nu wel beter. Herfst heeft met zijn paddenstoelen iets mystiek's  en de natuur heeft ook zoveel kleur en geur dan ! Als kind had ik het gevoel alsof ik het bos kon ruiken en nog steeds herinneren bepaalde geuren mij aan mijn kindertijd. Geuren blijven lijkt langer hangen in je geheugen hangen dan visuele beelden.

Herfstgeur is voor mij onlosmakelijk verbonden met vochtige lucht en paddenstoelen.....