Opnieuw lichtende nachtwolken te zien
De langste dag is alweer geweest en de dagen zijn lang. Technisch gezien wordt het ook in de nacht niet meer donker in Nederland. Dit is tevens het moment waarop het seizoen van de lichtende nachtwolken zich afspeelt. Het is een mooi seizoen kunnen. De mesosfeer, waarin ze ontstaan, is dit jaar bijna recordkoud. En we bevinden ons nog steeds in een periode waarin de zon relatief inactief is. Beide factoren wijzen op een actief seizoen. Gisteravond waren ze weer op uitgebreide schaal te zien.De lichtende nachtwolken zijn de hoogste wolken die in de aardatmosfeer kunnen ontstaan. Ze drijven op een hoogte van tussen 76 en 85 kilometer rond. Je hebt ervoor waterdamp (water in zijn onzichtbare gasfase) voor nodig, minuscule stofdeeltjes en extreem lage temperaturen van minimaal -120 graden of lager. De waterdamp zet zich dan als rijp op de stofdeeltjes af. De wolken die zo ontstaan, worden op aarde zichtbaar op die plaatsen waar de zon ‘s nachts zo ondiep onder de horizon staat dat het aan het aardoppervlak donker is, maar op een hoogte van 85 kilometer nog niet. Daar licht de op die hoogte nog wel zichtbare zon de ijle wolken aan die vervolgens aan het aardoppervlak zichtbaar worden. Omdat ze, gezien van het donkere aardoppervlak, licht lijken te geven, worden deze wolken lichtende nachtwolken (noctilucent clouds) genoemd. Ze zien er vaak prachtig uit, met veel golvingen erin en veranderen opvallend snel van vorm.
Mesosfeer
De mesosfeer, de luchtlaag waarin de lichtende nachtwolken voorkomen, is de derde laag in de aardatmosfeer vanaf het aardoppervlak. De onderkant ervan ligt meestal op zo tussen 50 en 65 kilometer hoogte, de bovenkant ervan op tussen 85 en 100 kilometer. Het is het koudste stuk van onze dampkring. De temperaturen, die door het jaar heen variëren, kunnen er soms beneden -145 graden uitkomen. Grappig genoeg is de koudste periode van het jaar in de mesosfeer de zomerperiode. De lucht stijgt er dan en koelt als een gevolg daarvan af. In de winter zijn er in de mesosfeer dalende luchtbewegingen met als gevolg dat het er juist warmer is.
Om aan de voorwaarden voor de vorming van lichtende nachtwolken te kunnen voldoen, moeten we naar de zomermaanden kijken. Het is dan in de mesosfeer niet alleen koud genoeg voor de vorming ervan, ook staat de zon hoog genoeg om de combinatie van nacht aan het aardoppervlak en een nog schijnende zon op een hoogte van 85 kilometer te kunnen bewerkstelligen. Tijdens de middernachtzon zijn de lichtende nachtwolken in de gebieden binnen de poolcirkel niet te zien, omdat daar de zon helemaal niet onder gaat. Wat verder buiten het poolgebied lukt dat juist wel, zo tot ongeveer 50 graden noorderbreedte aan toe. Nederland valt binnen dit gebied en dus zijn ook bij ons in de zomer geregeld lichtende nachtwolken te zien. Soms ook bijzonder fraaie.
Vulkaanuitbarstingen en raketten
Het vroegste moment waarop ze ooit zijn gesignaleerd is op 15 mei, zo’n vijf weken voor de langste dag. Tot ongeveer 5 weken na de langste dag kunnen ze worden waargenomen, in totaal gedurende een periode van 10 weken dus. Hoewel we steeds meer over de lichtende nachtwolken weten, blijven er ook vragen. Nog niet bekend is bijvoorbeeld hoe de voor de wolken benodigde waterdamp en stofdeeltjes in de mesosfeer terechtkomen. Bij het stof kan het om ruimtestof gaan, horend bij zogenoemde micrometeoren die vanuit de ruimte de dampkring binnendringen, maar ook om stof vanaf het aardoppervlak dat tot de mesosfeer doordringt. Vulkaanuitbarstingen kunnen hierbij een rol spelen, maar er wordt ook aan raketten gedacht. Zo bracht de uitstoot van de Space Shuttles, die bijna geheel uit waterdamp bestond, geregeld kleine lichtende nachtwolken teweeg. De lancering van een SpaceX Falcon 9 deed in augustus 2014 boven Orlando hetzelfde.
Het is een mooi seizoen aan het worden
Al met al ziet het er voor dit seizoen dus goed uit. Niet alleen is de mesosfeer erg koud, ook bevinden we ons nog steeds in een periode van verminderde zonneactiviteit. Met de lichtende nachtwolken moet het dan ook nog enkele weken lang goedkomen. Houd tijdens heldere nachten de noordelijke horizon dus goed in de gaten. Aan het begin van de nacht en ook weer in het uur voor zonsopkomt moeten de lichtende nachtwolken regelmatig te zien zijn.
Ik moest tot middernacht wachten om dan even op pad te gaan om de lichtende nachtwolken op de foto te zetten. Ik wilde dat ergens in Purmerland doen en daar op de fiets naar toe gaan.
Maar helaas waren ze juist met de weg bezig toen ik daar langs wilde gaan, dus moest mijn plan veranderen. Dus toch eerst maar naar huis om een jas aan te doen.
En daarna op zoek naar een plekje waar ik de oplichtende nachtwolken echt goed kon zien.
Alleen als je in Purmerend blijft, heb je last van kunstlicht en dat waren deze keren gele straat-lantaarns :(
Deze foto's zijn gemaakt rond middernacht ( 0.00 uur ). Helaas had ik al slaappil op, ik dus kon niet met de auto er op uit en moest ergens vlakbij mijn kans zien op de fiets.
Een mooi fenomeen, wat ik ooit een keer eerder gezien had toen ik nog op de intensive care werkte.
Maar nu zijn ze nog mooier en beter te zien.
Maar nu even wat anders. Woensdag 23 juni 2021 zag ik rare keutels liggen op mijn terras.
Ze waren 3 cm groot en 1 cm dik. Dus ik zoeken op google en kwam een plaat tegen over poep herkennen, maar kwam er niet uit. Het zouden ratten-keutels kunnen zijn, maar ook evt van een pad of egel.
Ik kwam een heuse poep herkennings-kaart tegen !
De herkenningskaart maakte het eigenlijk alleen lastiger.
Maar gelukkig zag ik het " corpus delictum " dezelfde avond nog !!
De stiekemerd ! Daar kwam ie tevoorschijn achter de potten en andere rommel die daar lag.
Meneer de Egel !!
Aangezien egels niets vernielen en alleen maar gunstig zijn als je ze in de tuin hebt, ( ze eten slakken ! ). Heb ik hem gelokt de volgende avond met kattenbrokjes. En die smaakte best zo te zien.
IK hoop dat ik hem in de tuin kan houden. Een paar jaar terug heb ik een schuilhut voor egels gemaakt en in de tuin gezet met hooi er in.
Ik wil meneer de egel wel houden in mijn tuin. En ga kijken of dat lukt als ik hem elke avond een klein handje kattenbrokjes geef. Gisteren lukte het weer...waardoor ik hem goed op de foto kon krijgen .
