Fotoboek : Van zomer tot en met de herfst oktober 2022.
De 1e foto is in het Wendelbos, Vlakbij jhet Waterloopbos in Flevoland.
Een paar maanden geleden een korte documentaire gezien waarin iemand over haar moestuin vertelde. Dat bijna al het leven al voorgeprogrammeerd is door de natuur.
Ze had het over haar tomatenplanten die ze goed verzorgde. Koemest geven tijdens de groei en genoeg water. Maar op een gegeven moment zie je dat je plant op is. Hij begint gele bladeren te krijgen en wil ondanks bemesting en water niet meer groeien.
De tomatenplant heeft een voorgeprogrammeerde levensverwachting van 5 maanden.
Als de plant al op leeftijd is en niet meer groeit is dat een teken dat de plant op zijn einde loopt. Waarschijnlijk kan hij omdat hij minder goed voedingsstoffen opneemt niet meer zo goed zijn natuurlijke afweer in stand houden.
Je kan hem nog zoveel mest en zorg geven, maar dat zal het geprogrammeerde stervensproces niet meer stoppen. Eigenlijk toch wel weer prachtig van de natuur, en het feit dat aan alles een houdbaarheidsdatum zit zal dus echt wel een nut hebben.
In een gematigd leefgebied ( klimaat ) zoals Nederland heeft kan ik mij het nut goed voorstellen, omdat ons land seizoenen heeft waarbij temperaturen voor komen waarbij de plant niet kan "leven ".
En niet alles gaat dood in een jaar, de grotere planten zoals bomen ondergaan een transformatie om de winter te kunnen overleven om het volgende voorjaar weer "tot leven " te komen en te bloeien om zich te vermeerderen.
Eigenlijk is alles bijzonder uitgekiend door de natuur en heeft het in vele miljoenen jaren tijd gehad om processen te ontwikkelen.
In de natuur is er een streven naar "balans " . Als er een periode heel veel muizen zijn, dan hebben roofvogels hier een voordeel van en zullen meer jongen krijgen.
Deze opleving in aantallen van roofvogels duurt net zo lang totdat de aantallen aan muizen weer normale proporties krijgen. Dan is er voor het "teveel " aan roofvogels te weinig voeding en zullen de aantallen eieren in de nesten van de roofvogels minder worden. Deze balansvorming zie je overal in de natuur en zo zorgt de natuur dat onbalans vanzelf weer in balans komt.
Alleen is dat proces wat miljoenen jaren geduurd heeft om zich te ontwikkelen, helaas nu verstoord geraakt door de mens. Eigenlijk is de mens een foutje in de evolutie zo lijkt het. Want als je nu naar de laatste decennia kijkt naar wat de mens kapot heeft gemaakt, dan kun je eigenlijk niet zeggen dat de mens intelligent leven is. Want wie maakt zijn eigen leefgebied nou kapot ?
Geen enkel dier doet dat. Maar uiteindelijk zal de natuur hier ook de oplossing voor vinden. Want door de opwarming zullen steeds meer gebieden onleefbaar worden en massaal zullen mensen gaan migreren naar de gebieden waar het leven beter is. Dat is nu al aan de gang. En door steeds meer onleefbare gebieden zullen er ook steeds meer voedsel tekorten zijn en zullen heel veel mensen sterven. Door de massa migratie en steeds minder gebieden waar de mens kan leven zullen er ook oorlogen ontstaan ( voedsel oorlogen ).
De mens fokt nog sneller dan de konijnen en eigenlijk zijn er nu al teveel mensen op de wereld. Het lijkt alsof de wetten van de natuur geen invloed hebben op de mens.
Maar ook de mens zal uiteindelijk in aantal teruggebracht worden tot normale proporties, of misschien wel uitsterven ( dat laatste is het beste ). Dit kan door vele processen gebeuren, zoals voedseltekorten, oorlogen, maar vooral ziektes die we nog niet vaak eerder meegemaakt hebben, zoals ons laatst overkomen is met het Corona virus. Uiteindelijk zal de natuur iets vinden om de balans weer te doen terugkeren.
Dood is eigenlijk een heel belangrijke factor in de natuur. Er is een gezegde: "het leven is een risicovolle onderneming met de dood als feitelijk einde. "
En daar is niets tegenin te brengen. Wat is eigenlijk het nut van de eindigheid van het leven.
Ik kan mij indenken dat als het leven niet eindig zou zijn er ook geen evolutie zou zijn.
Je kan dood zien als een instrument om het leven vernieuwde eigenschappen te kunnen geven, door middel van een factor die adaptatie heet. Door de opwarming van de aarde
zoals nu, anno 2022, zie je de klimaat veranderingen door de mens al veranderingen plaats vinden. We zien een migratie van dieren en planten om ons heen die willen ontsnappen aan de schadelijke invloeden van klimaat verandering.
Alleen dieren en planten die "snel " genoeg zijn kunnen migreren naar gebieden met betere omstandigheden maken een kans, de rest die niet kan volgen gaat dood.
Een ander belangrijk iets is, dat vele cellen in ons lijf ook geprogrammeerd zijn om dood te gaan. Waarom ? Omdat als cellen het eeuwige leven zouden hebben en zich zouden blijven delen, er steeds meer kans is dat er een foutje ontstaat bij de deling en er cel woekering plaats kan vinden. Cel woekering ( of eigenlijk ongebreidelde celdeling ) vergroot de kans dat het zich vormt tot een kankergezwel. Vandaar dat vele cellen maar een beperkt leven hebben, een ingebouwd veiligheidsmechanisme. Ook hier speelt de dood dus een belangrijke rol, deze keer als bescherming
De kust in Zeeland. Ook hier zie je wat de mens kan doen Een olietanker wacht totdat hij zijn vracht kan lossen. We zijn verslaafd geworden aan olie en de grootste oliebedrijven zoals Esso en Shell ( Aramco niet vergeten ) wisten al in de jaren 70 dat het massaal verbranden van fossiele brandstoffen onherroepelijk een broeikas-effect zou veroorzaken over de gehele aarde.
Willens en wetens zijn zij doorgegaan en zitten we nu in grote problemen. De windmolens aan de horizon moet de groene energie worden waarbij we de aarde niet vernietigen.
Gelukkig kun je nu nog steeds mooie plekjes opzoeken, zoals de Eilandspolder nabij de Rijp. Dit is Kruipbrem. Ik dacht jarenlang dat dit Rolklaver was. Het lijkt ook erg op elkaar.
Door de jaren heen, waarbij ik in de natuur fotografeer merk ik echt dat de natuur achteruit gaat. Men zegt dat er 70 % minder insecten zijn. En als ik deze tijd vergelijk met de tijd in mijn jeugd is dat zeker zo. De kinderen die nu geboren worden zullen het moeten doen met foto's straks, want Nederland zal drastisch veranderen in een veranderend klimaat. ( gelukkig hebben we de foto's nog ).
Vlinder zijn koudbloedige dieren en zijn daarom afhankelijk van de zon. Ze gaan vaak pas vliegen als het zonnig is en tussen de 15 a 20 C. Als je oplet in je tuin, zie je ze ook vliegen op planten die de zon staan en niet op de planten in de schaduw. In de vroege ochtend met veel dauwvorming zitten vlinders vaak ook onder de dauwdruppels. Dat moeten ze eerst laten verdampen door de warmte van de zon voordat ze kunnen vliegen. Voor de fotograaf een mooie gelegenheid om ze op de foto te zetten, maar dan moet je ze wel eerst vinden.
Holland wordt wakker. Op weg naar het Zwanenwater zag ik dit schouwspel ontstaan, een veld met papavers zo lijkt het en een zonsopgang met een laagje mist boven de weilanden. Ik heb de auto omgedraaid en naar een randweg gereden om dit op de foto vast te kunnen leggen.
En in plaats van een windmolen eens een keer een echte oude molen. Vroeger stond Noord-Holland vol met molens, maar die zijn of afgebroken of verbrand. Gelukkig hebben ze her en der molens weten te behouden en is er zelfs weer een opleiding tot molenaar. Hollandser kan het niet.
Een Welriekende Nacht-orchis in het Zwanenwater.
Na wat boeken gelezen te hebben over bomen, begin ik steeds meer en meer respect te hebben voor deze levende wezens. Zoals deze beuk, wat een prachtig ( en machtig ) wortelpakket laat hij zien ! Ik denk dat deze boom makkelijk mijn leeftijd ontstijgt. Misschien is hij wel makkelijk 100 jaar ! Mammoetbomen ( Sequoia) in Amerika worden makkelijk 2000-3000 jaar. En de oudste boom is nog maar recent ontdekt en heeft nog geen naam en is 5062 jaar oud na onderzoek van ringen en stamcellen. In Zweden staat een Noorse spar die een wortelstelsel heeft van 9555 jaar oud. Niet te bevatten gewoon !!
Maar ook voor gras moet men respect hebben. Het is een plant die op alle werelddelen voor komt, zelfs op Antarctica. Ze zijn ongeveer 55 miljoen jaar geleden ontstaan en ze bedekken ongeveer 40 % van al het land op aarde door middel van savannes en prairies. Voor de mens zijn ze één van de belangrijkste planten. Grassen bestaan uit soorten die graan geven, mais, tarwe, rijst en gierst en dus een belangrijke voedselbron zijn voor vele mensen. Grassen vormen een dicht wortelstelsel ( grasmat) waarmee ze voorkomen dat andere planten ( veelal pioniersplanten ) in het gras gaan groeien.
Augustus 2022, de lage Vuursche nabij Hilversum. De zomer van 2022 was de warmste zomer ooit gemeten in Europa. Sowieso vallen vele warme zomers in de laatste decennia en kunnen gezien worden als bewijs voor het opwarmen van de aarde. Dit heideveld laat duidelijk zien dat de heide niet paars is, maar rood. Deze heide is allemaal verbrand en zal ws niet terugkeren. De één zijn dood is de ander zijn brood. Het pijpenstrootje oa krijgt zo een grote kans om deze dode heide te vervangen. Helaas geen paars bloeiende heidevelden meer, maar geel groene vlakten met lange grassprieten zal ws de toekomst zijn.
Gelukkig waren er ook nog gedeeltes waar je nog wel bloeiende Heide zag.
Een grote Stinkzwam vol met vliegen. De vliegen zitten allemaal op de hoed van de paddenstoel welke daar een groene stinkende heeft, welke bestaat uit allemaal kleine sporen die de vliegen als ze ergens anders gaan zitten weer afgeven. Dat in de hoop dat de grote Stinkzwam zich kan vermeerderen. Meestal reuk je deze zwam eerder dan dat je hem ziet. Hij geeft een lijkengeur af ( geur van kadavers ) waar de vliegen en bepaalde torren op afkomen. Algen en schimmels zijn beiden iets van 720 miljoen jaar geleden ontstaan en zorgden ervoor dat 200 miljoen jaar later planten zijn ontstaan. Schimmels zijn de grote recycle organismen voor een hoop zaken, maar vooral planten. Het meeste van de schimmel zit in de grond en de paddenstoel is eigenlijk de bloem die tevoorschijn komt in de herfst.
Slijmzwammen op een dood stuk hout. Vroeger werden ze tot de schimmels gerekend, maar daar is en blijft onenigheid over. Andere wetenschapper wil ze weer als een aparte groep zien binnen de evolutie. Het is en blijven bijzondere organismen met een vaak bijzondere vertoning in vorm en kleur. Dit zijn ook slijmzwammetjes. Als je goed kijkt zie je holle buisjes die zeer teer zijn en het lijkt alsof ze zijn opgebouwd uit een heel teer draden-netwerkje. Wat de natuur allemaal niet gecreëerd heeft ! Bijzonder blijft het.
Sterven gebeurt niet alleen wanneer het organisme op is of zijn "geprogrammeerde "leven op het einde loopt. Ook andere omstandigheden helpen in het veranderen van de vegetatie.
Hier kun je zien dat erosie door de harde wind ervoor zorgt dat het leven van deze mooie heide pol bedreigt. Als er genoeg heide zou zijn in Nederland, dan was dit geen probleem. Maar de heide wordt tevens bedreigd door de lange perioden van droogte en veel hitte. Gaan er veel heide dood, dan ontstaat er tevens steeds meer ruimte waar erosie een rol gaat spelen.
Kunst aan de waddenkust nabij de "Zwarte haan " . Het lijkt wel kunst, de nog natte strepen tussen de wittere opgedroogde plekken. Deze zomer was het wad een toonbeeld van de dood. Zoveel dode vogels heb ik hier gezien. Allen geveld door een vogelgriep epidemie die zijn weerga niet kent. Normaal zie je vogelgriep ontstaan in de herfst als trekkende "besmette " vogels over ons land vliegen en andere vogels besmetten. In de lente en zomer zie je normaal de vogelgriep weer verdwijnen, maar dit jaar niet. De griep blijft aanwezig en zaait dood en verderf. Met daarbij een grotere kans dat hij mogelijk "overspringt "op de mens. Zo heeft de natuur zijn eigen middelen om overbevolking tegen te gaan.
S' Gravelandse buitenplaatsen is een stuk natuur van natuurmonumenten waar veel oude buitenhuizen staan met daarbij mooi aangelegde tuinen. De omliggende tuinen zijn vroeger beplant met planten en bomen uit verre gebieden. Zo zie je hier de "Prachtframboos " uit Canada bijvoorbeeld. Maar ook grote beukenbomen staan in dit stukje bos. Als je hier al 15 jaar komt zie je de veranderingen door de jaren heen. Zoals de kolossale beuken die nu dood gaan. Ik vind het echt zonde dat ze steeds meer verdwijnen. Maar sterven is niet zinloos, het geeft ruimte aan vernieuwing van het bos. Niets heeft het eeuwige leven op de aardbol.
De Tijgerspin is zo een typisch voorbeeld van een spin die door klimaatverandering gemigreerd is van Zuid Europa naar Midden-Europa waar nu de temperaturen voorkomen waarbij de spin zich lekker voelt. Een jaar of 10 geleden zag je hem als zeldzaamheid wel eens. Maar de laatste tijd zie je haar steeds vaker in vooral de heide gebieden. Ze eten merendeel sprinkhanen.
Het vrouwtje heeft een groot geel gestreept achterlichaam en het mannetje ziet er saai bruin uit en is ook veel kleiner. Hij wordt vaak na de paring opgegeten door het veel grotere vrouwtje.
Nog meer verandering door de mens gecreëerd. Ik kan alleen over Nederland praten omdat ik de natuur daar het beste ken. Door stikstof-vervuiling ( boeren, industrie en auto's ) zie je een veel minder gevarieerde vegetatie op open plekken. Zoals op deze foto zie je op de "open " plek in het bos eigenlijk alleen maar Brandnetels. Die houden van veel stikstof net als Bramenstruiken.
De diversiteit van de natuur is behoorlijk achteruit gegaan en minder diverse vegetatie betekend vanzelf ook minder diverse soorten insecten en andere dieren. Het is niet alleen jammer omdat je minder ziet, maar de natuur zelf wordt ook armer.
Herfst, de tijd van spinnen en hun spinnenwebben. Als ik in de herfst door de steeg fiets achter mijn huis krijg ik vaak spinnenwebben in mijn gezicht. Zo weet je dat de herfst begonnen is ! :) Wist je dat spinnen zich kilometers kunnen verplaatsen ? Vooral de lichtere spinnen doen dat. Ze gaan windsurfen ! Als er wat meer wind staat dan laat de spin zich "mee-waaien" aan een speciale spindraad die hij produceert en kan daardoor kilometers zich verplaatsen. Je kan beter geen man zijn in de spinnen wereld want bijna alle spinnen zijn kannibalen. Spinnen maken verschillende soorten webben, bij ons is het wielweb ( op de foto ) het meest bekend.
Herfst en spinnenwebben, onlosmakelijk met elkaar verbonden. Maar dat is mist ook. Omdat de lucht kouder wordt in de herfst en de lucht ook nog veel vocht bevat, condenseert het vocht zich op de spinnenwebben. Koude lucht kan minder vocht bevatten dan warme lucht. Daarom ontstaat er ook veel vaker mist in de herfst en condenseert het teveel aan vocht op vele objecten.
De druppels in het spinnenweb zijn vaak het mooist, het lijken dan net parelkettingen !
Niet alleen in de herfst, maar ook in het voorjaar zie je vaak mooie mistige ochtenden. Maar minder vaak dan in de herfst. In het Zwanenwater is er een mooi laag gebied wat erg drassig is en waar veel orchissen en andere planten groeien. Met mooi weer en een wat koudere nacht is het daar een goede plek als je vlinders op de foto wilt zetten. Want die zitten ( zoals Sintjansvlinder ) onder het vocht te wachten op de zon om op te drogen en zichzelf te verwarmen. Dauw en mist zijn mooie fenomenen waar je schitterende foto's bij kan maken.
Het eeuwige sterven is begonnen. Zo lijkt het net als je naar de varens kijkt in de herfst. De getijdencyclus van de gematigde streken op de aarde, waar Nederland toe behoort. In de winter is de temperatuur te laag om de sapstroom binnen planten en bomen vol te kunnen houden. Dus trekken ze de belangrijkste stoffen terug en verkleuren de bladeren door de overgebleven stoffen die achterblijven. Herfst is ook de tijd van recyclen door het immense schimmelrijk wat in de grond zit. Specialisten die oa lastige stoffen zoals cellulose kunnen afbreken tot stoffen die planten en dieren weer naderhand opnieuw kunnen gebruiken. Natuur zit zo ingenieus in elkaar.
Net als bij het bloemen/plantenrijk is de bloei van elk soort weer anders qua kleur en vorm. Dit is de bloedsteelmycena. Bij beschadiging komt er een donkerrood-bruine sap uit wat lijkt op bloed, vandaar de naam. Je ziet ze best veel in eiken en beukenbossen en ze groeien vaak in groepjes bij elkaar.
Ik hou van vreemde vormen en misvormingen van bomen, evenals machtige wortels die aan de oppervlakte komen. Dit is nou niet een mooie foto, maar het laat wel een hele vreemde vergroeiing zien. Heb ook een poos moeten zoeken welk soort boom dit nu was. Want het blad lijkt op een eik, maar heeft te weinig inkepingen. Maar het is wel een Eik en wel de Ijzereik die uit Noord-Amerika komt. Hoe deze boom aan zo een aparte vergroeiing is gekomen is onbekend. Er zit een gat in de bolvorm, maar of de bol echt helemaal hol is, weet ik niet. Ik had geen lampje bij mij en met kloppen leek hij niet hol.
Ik was met mijn zus Nelly een weekend in Putten en we kwamen langs een tuin nabij een landhuis of een klooster. Dat soort tuinen vind ik altijd wel mooi om te bezoeken. Nu waren er ook vreemde planten die ik nog niet kende, zoals Palmsla. Hier een Koolwitje die met zijn roltong ( je ziet hem zitten ) de nectar uit de bloem zuigt. Verbena of Ijzerhard zijn langstelige planten waarvan de bloemen erg rijk zijn aan nectar en trekken heel veel vlinders en andere insecten aan. Echt een aanrader voor in de tuin als u van vlinders houdt.
Porseleinzwammen zie je vaak van verre al door hun wit glinsterende hoed in het donkere bos. Ze groeien bijna alleen op dood beukenhout en beukenbossen zijn donkere bossen die weinig vegetatie toe laten. Voorjaarsbloeiers zoals het Lelietje van Dalen die het echt alleen van het vroege voorjaar moeten hebben, zie je nog wel staan onder de beukenbomen. Zij bloeien ook eerder dan de beuk zijn bladeren krijgt. Porseleinzwammen hebben een vochtig laagje over hun hoed waardoor ze extra glas krijgen. Vaak zijn ze wit en soms zie je ze ook wel donkerder.
Hier zou ik wel willen wonen. In het bos bij Groevenbeek. Het was een mooi stukje bos en we hadden afwisselend regen en felle zon. Dat is hier goed te zien op de verhoogde bosrand.
Sommige struikjes hebben al wat herfstkleuren.
Het Kleverig Koraalzwammetje ( ook wel kaboutervuur genoemd ) is een schimmel die alleen op naaldhout groeit en dan ook vaak nog sterk vermolmd hout. Als je hem aanraakt, dan voel je dat hij wat kleverig is. De zwam is niet giftig, maar nauwelijks eetbaar. Soms wordt het gebruikt als decoratie voor champignongerechten. Zelf zou ik het niet proberen.
Mooi is, hoewel ze erg klein zijn, zie je ze toch van afstand al, omdat ze zo fel geel tot oranje zijn.
Een afgebroken paddenstoel. Paddenstoelen/ schimmels hebben veel met de dood te maken. Zij ruimen natuurlijk dood materiaal op, vaak van planten. Zodoende maken ze er weer voedingsstoffen van voor oa de planten wederom. Schimmels vormen een world wide web van schimmeldraden die in contact staan met elkaar. Maar niet alleen elkaar, maar ze staan ook in contact met bomen. Er zijn paddenstoelen die een symbiotische relatie hebben met bomen en er zelfs voor zorgen dat bomen onderling met elkaar kunnen communiceren.
Een stukje Beukenbos. Je ziet dat er onder de beuken nagenoeg niets groeit, omdat ze met hun bladerendek het te donker maken om er iets te laten groeien.
Alleen sommige grassen kunnen stukjes grond bedekken. Eigenlijk ongelofelijk om te zien dat ze door zoveel voedsel uit de grond te halen zulke grote wezens kunnen worden en dat ze ( wat belangrijk tegenwoordig is sinds de mens er is op aarde ) heel veel CO2 vasthouden en opslaan. Als zij er niet geweest waren, was er geen leven ontstaan welke we nu kennen. Want dan zou de temperatuur veel te hoog worden door het broeikas effect wat een hoog CO2 gehalte veroorzaakt.
Je zou denken dat het leven er ook niet zou zijn zonder het licht wat er is. Bomen hebben dit licht nodig voor hun fotosynthese. Bij dit proces wordt CO2 omgezet in O2 ( zuurstof ) en glucose ! O2 belangrijk voor al het leven en de glucose voor de planten en bomen. Diep in grotten waar het licht niet kan komen leven salamanders die geen ogen meer hebben ( er is geen licht immers ) en in het pikkedonker leven. Ze kunnen wel 10 jaar zonder voedsel leven. Ze bewegen nagenoeg niet. In een onderzoek had men dieren gemerkt en de grootste verplaatsing was 48 meter. Er waren ook een paar salamanders die al 7 jaar op dezelfde plek lagen. Wonderlijk die natuur !
Klimop werden vroeger ( nu nog wel steeds ) beschouwd als wurgende klimplanten, die een boom kapot zouden maken. Ik heb vroeger ook wel bomen bevrijdt van Klimop.
Maar het blijkt helemaal niet waar te zijn dat ze schadelijk zijn voor bomen. Ook zijn ze niet schadelijk voor muren. Ze kunnen voor een muur zelfs goed zijn, de muur wordt niet nat als er Klimop tegenaan groeit en als ze tegen je muur groeit dan bieden ze isolatie en houden je muur droog !! Eigenlijk net als een Wilde Wingerd.
De Zwavelzwam, herkenbaar aan zijn gele ( zwavelachtige ) kleur. Het is een parasiet ( leeft dus ten koste van de ander ) en groeit vaak op oude eikenbomen. Gelukkig schijnt de schade aan de boom niet te groot te zijn zodat de boom dood gaat. De foto van de onderkant genomen omdat je dan kan zien dat het een buisjeszwam is.
Het Gelders-landschap. Samen met mijn zus zoeken naar burlende herten en wolven, maar beide niet gezien of gehoord. Gelukkig is het landschap mooi zodat je van andere dingen kan genieten.
Een rups van de Dennenpijlstaart. Ik wist niet dat er vlinders waren die dennen en sparren als waardplant hadden, want dennennaalden eten lijkt mij een hele klus, zo dik en stevig zijn ze.
Jammer dat ik nog nooit de vlinder heb gezien. Sowieso zijn pijlstaarten grote vlinders die alleen in de nacht en schemering vliegen.
De rups lijkt net zo groen als de dennen waar hij op zit, een goede schutkleur dus.
Echte Tonderzwammen, ook wel Tondelzwam genoemd. Het is één van de meest opvallende houtzwammen, want je ziet ze echt overal ! Hij veroorzaakt "witrot " in een aangetaste of al zieke boom. Daar leeft hij als parasiet op voornamelijk beuken en berkenbomen. Later als de boom dood gaat leeft hij nog een aantal jaren op de dode boom. Voor 1970 was het nog een zeldzame soort in Nederland, maar nu kom je ze echt overal tegen. De vroegere mens gebruikte deze zwam als een soort lucifers. Ze maakte een doos en stopten daar gloeiende gedroogde Tondelzwam wat lang bleef smeulen. Hiermee konden ze het "vuur " meenemen en makkelijk ergens anders weer een vuur maken.
Echt een mooi natuurgebied, de Leuvenumse bossen en de Hulshorsterzand. Mijn zus en ik kwamen aan in het donker want ik wilde de zonsopgang in het Hulshorsterzand op de foto zetten.
Net na zonsopgang kwamen wij aan en we zagen een hele mooie zonsopkomst met dreigende wolken. Het aparte licht spiegelt in de plassen water van de vele regen die in de nacht gevallen was. We hadden dus echt mazzel die ochtend, want voor hetzelfde geld was het helemaal bewolkt geweest.
Er waren op het Hulshorsterzand nog steeds bloeiende heidepollen te vinden. Apart in oktober. Mar ook hier zag je veel rode heide als teken dat ze verbrand zijn in de hitte en de droogte die er was in de zomer. Natuurmonumenten heeft het stuifzandgebied weer terug kunnen brengen want het was helemaal dichtgegroeid met dennen. De mens vond dat stuivende zand maar lastig.
Veel dieren die afhankelijk zijn van zandverstuivingen waren verdwenen, zoals de nachtzwaluw. Ik ben hier 1 x een nest tegengekomen van een nachtzwaluw, prachtig was dat.
Mooi dat de mens de natuur niet meer "opruimt " en de takken en omgewaaide bomen laten liggen. Geeft een veel normalere en diverse natuur. Ik hou er wel van dat je kan zien dat ondanks het vele leven wat je ziet ook kan zien dat de dood hier niet onbekend is. En het geeft de grondstoffen weer terug aan welke het ooit opgenomen heeft. Alleen cellulose is een stof die moeilijk af te breken is, en alleen schimmels kunnen dat goed.
Zandverstuivingen ontstaan door ijstijden waarbij de bovenste vruchtbare laag weg is gegaan door gletsjers met grote zwerfkeien. Maar ook kunnen ze ontstaat door menselijk handelen, als men heidevelden af plagt en er alleen zand overblijft. Zandverstuivingen hebben hun eigen diversiteit aan leven. In de zomer kan het boven de zandgrond heel heet worden en dan denk je dat niets dat overleeft. Maar als je gaat wandelen als het wat koeler is zie je divers leven, zoals loopkevers en roofvliegen. Maar ook algen en buntgras zie je daar.
Nog een bewoner van de zandverstuivingen en heide gebieden zijn de Rode Heidelucifers. Het is een combinatie tussen een korstmos en een alg. De korstmos is eigenlijk de schimmel. Maar om voedsel en energie te krijgen is het een samenwerking aangegaan met een alg. Het rode kopje wat je ziet is de bloei van de alg. Het vruchtlichaam waaruit sporen uit komen om zich voort te planten.
Op de zandverstuiving staan zulke mooie solitaire dennen. Waarbij hun takken hangen tot op de grond. Bomen die heel wat te verduren hebben op zo een vlakte. Niet alleen de wind die harder aankomt, maar ook in de zomer de verzengende hitte die het zand kan geven. Zand reflecteert een deel van het licht en de warmte weer. Een zandvlakte is echt een speciaal biotoop met zijn eigen dieren en planten die in uitersten moeten overleven !
Zo ook met dit haarmos. Haarmossen komen voor in zeer uiteenlopende biotopen, van open zandverstuivingen tot schaduwrijke bossen. Ze zijn wereldwijd verspreid over alle continenten, met inbegrip van Antarctica. Zoals Theo Maassen ooit een keer zei in een cabaret voorstelling, dat hij veel respect had voor mos ! Haarmos is een mos soort die grote zachte, heldergroene mos kussens kan vormen, bestaand uit zeer veel kleine mosplanten. Het langzaam groeiende Gewoon haarmos 'kruipt' a.h.w. over de grond met het uitbreiden van het mos kussen. Dit mos is ongeveer 2-20 cm. hoog.
Zo raar om in oktober nog bloeiende heide te zien ! Met de klimaatverandering zie je de heide zienderogen achteruit gaan in veel gebieden en dus verwacht je eigenlijk niet op een zandverstuiving nog bloeiende heide tegen te komen, want er was zoveel droogte en hitte dit jaar. Er wordt toch op een of andere manier vocht vastgehouden in de grond.
Dat het een hard biotoop is zie je wel aan deze den. Het lijkt wel een bonsaiboompje. Aan de onderkant zie je nog dode heide, maar het boompje zelf ziet er vitaal uit.
Het zal wel heel langzaam groeien in zo een extreem biotoop wat een zandverstuiving toch is. Ik ben er ook wel eens geweest in een nattere periode en dan merk je dat mos toch ook heel wat vocht vasthoudt. Ik glee soms bijna uit als ik over een stuk met mos begroeid deel liep ( van het vocht ).
Twee eiken. De één heeft het zichtbaar moeilijker dan de ander. IK zou het linker boompje zo willen adopteren ! Eiken zijn zulke sterke overlevers ! Het zielige boompje vind ik veel mooier dan de volle boom. Het zielige boompje heeft echt een overlevingsvorm " . Men zegt dat bomen met elkaar communiceren via netwerken van schimmels. Ik hoop dat de grote boom wat energie kan geven aan het wat mindere boompje.
Vöör de jaren 70 in de vorige eeuw lieten bosbeheerders dode bomen niet liggen in het bos, alles moest opgeruimd worden. Gelukkig zijn we er nu achter gekomen dat dat een foute benaderingswijze is. Dode hout ( in de vorm van bomen en takken ) zorgt voor veel meer leven in het bos. In het bos zelfs 40 % meer leven als men dode bomen laat liggen. Ongelooflijk veel insecten, schimmels en gewervelde dieren zijn betrokken bij dode bomen. Elke boomsoort heeft zijn eigen kevers, want elke boomsoort heeft zijn eigen afweerstoffen die ook nog een tijd aanwezig zijn als de boom dood is. Daarom specialiseren bepaalde kevers en heeft elke soort boom zijn eigen "spint kevers " die de boom ten lijf gaan.
Op stukken in het Hulshorsterzand staan wat groepen dennen en sommige lijken wel wandelende bomen geworden. Door erosie en zandverstuiving zijn de wortels boven de grond komen liggen, waardoor het lijkt dat de boom aan de wandel is.
Dit zie je niet zo mooi in andere bossen of zandverstuivingen, als op deze plek. Je kan wel zien dat het de gezondheid van de den aantast, want sommige takken laat hij afsterven en maar aan een paar takken zie dat de boom nog steeds leeft.
Op stukken in het Hulshorsterzand staan wat groepen dennen en sommige lijken wel wandelende bomen geworden. Door erosie en zandverstuiving zijn de wortels boven de grond komen liggen, waardoor het lijkt dat de boom aan de wandel is.
Dit zie je niet zo mooi in andere bossen of zandverstuivingen, als op deze plek. Je kan wel zien dat het de gezondheid van de den aantast, want sommige takken laat hij afsterven en maar aan een paar takken zie dat de boom nog steeds leeft.
Zoals ik al eerder schreef is het leven in een gebied zoals deze zandverstuiving een leven van uitersten. Een hard leven dus. Door het open karakter is er veel erosie doordat wind en regen vrij spel heeft. Zo ontstaan er duinen in het landschap. Op deze foto staan een paar Berken op een duin, het is maar de vraag hoe lang ze daar zullen overleven. Zo hoog op een duin zijn ze meer gevoelig voor wind. Maar de wind kan ook hele delen van het zand onder de bomen wegblazen waardoor de Berken meer instabiel worden.
Op de overgang van zandverstuiving naar bos zie je dat er al meer grond-vegetatie kan overleven. Grassen en Mossen komen meer voor in deze overgangszone.
Zelf vind het steeds meer gaan lijken op een "Savanne " gebied. Zeker zoals nu, na een lange periode van droogte zie je grote vlaktes met geel gras. Naaldbomen, zoals de Grove den of de Zwarte den zie je steeds meer voorkomen. Naaldbomen zijn ook echte overlevers met hun dikke naalden en een soort vetlaagje op de naalden die verdamping van water tegengaan. De naalden hebben door hun ronde vorm minder oppervlak voor verdamping samen met het vetlaagje over de naalden. Een specialist van de droge gebieden.
Aan de randen van de zandverstuiving zie je wat meer paddenstoelen die ook minder vocht nodig hebben dan andere soortgenoten. Je ziet ze ook meer op zandgronden, dan dieper in het bos.
Maar de Aardappelbovist is zo een algemene paddenstoel, dat je ze overal inmiddels tegenkomt. Ze zijn niet eetbaar en geven als ze gegeten worden ernstige buikkrampen en diarree.
Wat verder in het jaar dan drogen ze in en zie je vaak een gaatje of scheur ontstaan bovenop de bol. Als je er dan in knijpt, zie je een pluim van zwarte/bruine sporen als een wolk ontsnappen. Iets wat kinderen vaak leuk vinden om te doen.
Een voorbeeld van "het Steppegebied / Savanne gebied aan de rand van de zandverstuiving. Sommige Dennen krijgen in hun kroon ( top van de boom ) een afgevlakte vorm, zoals je in de echte Savanne ook ziet. Op deze foto vond ik het licht heel erg mooi op het gele gras samen met de lange schaduwen van de Dennen die er staan.
Hier zie je hetzelfde als op de vorige foto. Wederom de afgeplatte kroon op de Den aan de voorkant. Hier zie je nog meer soorten door elkaar. Zandgrond is vaak arme grond, dus het pijpenstrootje ( welke stikstof minnend is ) zie je nagenoeg niet staan hier. Wat wel heel veel voor komt hier is Struisgras. De gele gloed die de zon tovert vind ik bijzonder mooi.
Bijna aan het einde van de zandverstuiving, het aantal soorten bomen neemt snel toe. Je ziet op deze foto dat er stukken gras ook nog wat groen zijn, wat komt door de schaduw die de bomen geven. De zwart verdorde staakjes die je ziet staan laat zien dat de diversiteit van planten hier al beter gaat dan midden op de droogte vlakken. Geen idee wat die zwarte staakjes voor planten geweest zijn. maar men kan ook niet alles vinden op het internet of de boeken.
De lichtval in dit stukje bos is erg mooi vind ik zelf.
Heel gek ! Ineens in het bos zien ik en mijn zus Nelly een rood verkleurde Spar staan. De Spar is dood en heeft nu allemaal rode naalden gekregen. Dit heb ik nog nooit gezien !!
Toen ik wat dichterbij kwam zag ik dat de boom niet vanzelf doodgegaan is, maar wat hulp van de boswachter gekregen heeft. Aan de onderkant van de stam zag ik dat er een ring was gezaagd en dan halen ze dat stuk schors weg, samen met het cambium van de boom. Het cambium is een weefsel laag in planten en bomen waar de sapstroom aanwezig is. Een boom groeit niet vanuit het midden, maar aan de buitenzijde, het cambium welke voor afzetting van weefsel. Hierdoor ontstaan de jaarringen van een boom.
Vanuit de zandvlakte zijn mijn zus en ik verder het bos in gelopen. Eerst moesten we een stukje langs een groot pad lopen ( wat ik zelf vaak niet zoveel aan vind ) waar de ochtendzon een mooi schouwspel van licht toverde voor ons. Het licht wat door de bladeren schijnt en de schaduwen die ze bomen zelf veroorzaken, waren een mooi stukje bos !
In het bos vonden we al snel de Grote Sponszwam. Je schijnt er een lekker maaltje van te kunnen maken. De sponszwam goed schoonmaken en in kleine stukjes verdelen. Met wat knoflook, nootmuskaat en een scheutje room wordt het een verrukkelijke saus. De Grote Sponszwam leeft als parasiet van naaldbomen. Ze groeien vaak aan de voet van een naaldboom. Ze zijn niet zeldzaam, maar ik zie ze maar hooguit 1 x per 2 jaar.
In het Leuvenumse bos is een stukje, waarbij je een groepje jonge Beukenboompjes bij elkaar kan zien. Je zou verwachten dat in oktober je al wat meer de herfst zou zien. Bij Beuken is het zo dat de bomen gele / oranje bladeren krijgt en daarna er af vallen. Maar niets van dat in het Leuvenumse bos ! De bladeren van de boompjes zagen er eigenlijk nog fris-groen uit ! Alsof het nog steeds lente is. Heel raar ! Misschien heeft het te maken met de klimaatverandering waarbij je elk jaar weer meer veranderingen kan zien dan het jaar ervoor. Aan het einde van een hele droge periode kwam wel een heel nat einde, misschien hebben de bomen daarom zoveel energie gekregen dat ze hun bladeren nog even graag bij zich houden ?
Paddenstoelen fotograferen is best lastig. Natuurlijk kan je de recht toe/ recht aan plaatjes schieten waarbij je de paddenstoel goed kan herkennen., maar spannend is het niet.
Het is best lastig om een sprekende foto te maken van een paddenstoel vind ikzelf. Hier een Vliegenzwam van onder af genomen, waarbij je wat licht door de lamellen ziet schijnen.
Eiken behoren tot de sterkste bomen van Nederland. Ze kunnen best groot worden met heel veel vertakkingen. En des te ouder de Eik, des te grover worden de groeven in de schors.
Ik stond ook raar te kijken toen ik deze Eik tegenkwam. Ik heb op google gezocht of er ook een "kruip-Eik "bestaat, maar kan daar niets over vinden.
Misschien dat er nog wortels te vinden zijn in de grond op een plek waar ooit een Eik heeft gestaan ? Maar bijzonder om te zien deze "kruip-Eik ".
Mijn zus en ik waren een boswachters-pad in gegaan, maar die liep dood. Dus zijn we dwars door het bos gegaan. Het is best zwaar lopen op zo een bos-ondergrond met lage struiken en stukken met Heide en Bosbessen. Maar je komt wel hele mooie plekjes tegen die je anders niet ziet. Natuurlijk riskeer je wel een boete, welke ik al bijna een keer gehad heb hier.
Maar we zijn geen boswachter, hert of wolf tegengekomen ! Eerlijk gezegd was het even zoeken om weer op een pad terecht te komen !
Door de bomen het bos niet meer zien. Dat valt wel mee, Eigenlijk zie je alleen maar bos als je midden in het bos bent, dus ik snap het spreekwoord niet zo goed.
Misschien ligt het er aan in welk bos je zit. In dit stuk bos waren de bladeren en of naalden hoog in de boom, dus je kon tussen de stammen door heel goed het bos zien.
Slijmzwammen, ik ben er al een tijdje naar op zoek. Ik heb een jaar gehad dat ik ze veel zag ( en veel soorten ) in het Purmerbos. Dit is een Paarse Knoopzwam. Je ziet hem vaak op gevallen beuken groeien. Het lijken soms net hersenen. Maar ze komen in vele vormen voor, van schoteltjes, bekervormig, knikkervormig enzovoorts. In de grote natuurbossen in Nederland kom ik zelden slijmzwammen tegen. Heel raar. En ik ben vorig jaar ook weer eens in het Purmerbos gaan zoeken, maar zelfs daar zie ik ze nagenoeg niet meer. Heel raar.
Reflecties in het water. Altijd een mooi onderwerp om op de foto te zetten, maar de ene keer lukt het beter dan de andere keer. Het ligt er maar net aan hoe het licht valt in de plas en of de "hemel " helder genoeg is om genoeg contrast te geven ! Hier de lange dennen op de foto kunnen zetten. Er valt mooi licht op met een wat blauwe achtergrond, maken dat het deze foto wel gelukt is.
In het vakantiepark in Putten hadden we deze Plooivoetzwammen in de tuin. Je ziet ze vaak waar gras ook groeit, dus in bermen, grasvelden en weiden.
Als de zwam nog wit is, is ze eetbaar. Je moet dan de huis van de hoed en de steel weghalen. Plooivoetstuifzwammen kunnen hoge gehalten aan zware metalen bevatten, daarom zou ik niemand aanraden ze te eten. Het inhaleren van de rijpe sporen van deze zwam is zelfs gevaarlijk, ze kunnen tot heftige allergische reacties en longproblematiek leiden.
Dese Rusulasoort had geen geluk in het gazon. Iets of iemand heeft het gebroken, waardoor de meeste sporen niet op de grond zullen komen.
Maar op deze manier kun je wel heel goed zien dat dit een plaatjeszwam is. Diep in de lamellen worden sporen gevormd ( microscopisch kleine zaadjes ) en als die rijp zijn worden ze losgelaten en worden ze door hun erg lage gewicht verspreid door de wind, regen en dieren.
In de avond met mijn zus in een bos vlakbij Putten. Er stonden veel eiken en naaldbomen. En zomaar midden in het midden van het bos stond er een grote beuk.
Het was al aardig donker aan het worden en ik kreeg de Beuk er ook helemaal niet op. Maar je kunt wel zien dat hij een aardige plek inneemt in het bos.
Prachtig ! Ik hou van zulke bomen !
Porseleinzwammentjes. Deze op de foto zijn nog jong, want als ze volwassen zijn hebben ze een grotere halfronde witte hoed. Hier zijn de hoed en de steel nog met elkaar verbonden en is er al wel de slijmlaag waardoor het net op porselein lijkt. Ze hebben een voorkeur voor oude zieke en of dode Beuken. Ze zijn trouwens eetbaar, maar ze smaken nergens naar wordt er gezegd. Niet dat ik mij tegoed ga doen aan paddenstoelen uit het bos, veel te gevaarlijk. Mensen uit oostblok landen eten wel vaak paddenstoelen uit het bos, maar elk jaar overlijden er wel een paar omdat ze zich vergist hebben.
De Zwavelzwam. Je hoeft niet te raden waar hij zijn naam vandaag heeft gekregen ! De Zwavelzwam is een moordenaar, infecteert de boom via wonden en veroorzaakt bruinrot.
De zwavelzwam (Laetiporus sulphureus) is eetbaar vandaar de Engelse naam “chicken of the woods”. De smaak van deze paddenstoel lijkt erg op dat van kip. De schimmel groeit vaak op eik, wilg en robinia. De zwam leeft van het kernhout van de boom, waardoor de boom toch nog een hele poos kan leven, ondanks dat hij geïnfecteerd is. De voeding en sapstroom zit namelijk aan de buitenkant van de boom, daarom legt de boom niet meteen het loodje.
De Gewone zwavelkop is één van de meest voorkomende paddenstoelen denk ik in het bos. Ze doen aan groepsvorming en meestal groeien ze op boomstronken die achtergebleven zijn nadat de boom omgezaagd is. Ze zijn te herkennen aan hun gele kleur en vaak krijg je in het midden van de hoed ( aan de bovenkant ) een wat meer oranje plek. Jammer dat ze giftig zijn en bijzonder bitter van smaak. De schimmel is niet kieskeurig en groeit bijna op elk dode houtsoort die er te vinden is in het bos.
Echte Tonderzwammen, je ziet ze heel veel nu in de bossen. Olifantenpoten noemde is ze altijd. Maar nu ik wat beter kijk zie ik in het Speulderbos Tonderzwammen met allemaal gaatjes er in. Nu de Tonderzwam veel in Nederland voor komt, is er een keversoort die meegelift is naar het noorden. Bolitophagus reticulatus is een kever uit de familie " zwartlijven ". Hij is 6 a 7 mm lang en zijn schilden zijn bedekt met putjes. Ze komen vooral voor in dode Echte Tonderzwammen. Larven van deze kever ontwikkelen zich in de Tonderzwam. Als deze zwartlijf kever zich bedreigt voelt kan hij een stinkende afscheiding produceren.
Bloedsteelmycena's zie je ook heel vaak in dichte bossen. Hij staat ook al verderop in het boek beschreven. Ze worden in de zomer tot de herfst waargenomen en ze komen in groepjes voor.
De Dennevoetzwam. Killer van naaldbomen. Het is een algemene soort die voorkomt op de wortels van Dennen en Fijnsparren. De soort veroorzaakt Bruinrot aan de boom.
Als ze jong zijn, zijn ze een beetje geelbruin/olijfgeel en naarmate ze ouder worden, kleuren ze naar roestbruin of zelfs zwart. Ze kunnen wel tot 30 cm groot worden.
De zwam kan pas op de naaldbomen groeien als er een beschadiging is van het schors. Als de boom dood is blijft de zwam nog jaren aanwezig op de stomp van de boom.
Het Speulderbos. Het is voor een groot deel een beukenbos. Maar er zijn ook grote gebieden met grote Douglas sparren ! Ik vind het een erg mooi bos.
Ook hier lijkt het nog wel steeds lente in het bos, want de beuken laten nog steeds hun frisgroene bladeren zien alsof het lente is !!
De natuur is in de war en voor een hoop beestjes is het niet goed als het zolang warm blijft. Alleen voor de mannetjes herten is het wel gunstig, want die kunnen zich langer tegoed doen aan het gras wat nog steeds groeit na de bronstijd en kunnen ze weer wat beter op krachten komen.
Het Sprielder- en Speulderbos is een van de meest oorspronkelijk bossen in Nederland. Misschien vind ik het daarom juist één van de mooiste bossen van Nederland !
Het blijkt echter ook een productiebos te zijn, want ik was met mijn zus een eindje het bos in en toen hoorden we al veel gezaag en niet veel later moesten we aan de kant voor een grote vrachtwagen met aanhanger en een kraan om gezaagde stammen te vervoeren. Op de houtstapels stond soms een briefje wat er gemaakt zou worden van het hout. Bij de ene stapels stond dat het pallets werden en de andere stapel voor timmerhout.
Het mooiste is als er mist in het bos is en de zon begint te schijnen, dan ontstaan er vele "zonneharpen" ! Maar ook zonder mist is het een schouwspel van licht, zeker als het door de fris-groene kleur van beukenbladeren valt ! Beukenbossen zijn ook belangrijk voor dieren. Onder meer de Zwarte specht (Dryocopus martius) maakt zijn nesten bij voorkeur in Beuken.
Kenmerkend van beukenbossen is de arme grond die er ontstaan is omdat er maar weinig planten kunnen groeien in de de donkerte van een beukenbos.
Het Takruitertje Hij komt voor op takjes, twijgen en naalden, soms op blad of houtige kruiden, in loof- en naaldbos.
IK had hem nog nooit gezien ( denk ik ), hoewel hij algemeen voor komt. Het paddenstoeltje doet mij denken aan Oorzwammetje. Maar het Takruitertje is duidelijk anders, want hij heeft steeltjes waar de hoeden op zitten en dat hebben Oorzwammetjes niet.
Ze zijn witachtig crème van kleur als ze jong zijn en worden later een vuile roze tint.
Ze groeit op dode eikenstammen, behalve de kleine groene schoteltjes, kan ze ook het hout groen kleuren. En dat laatste heb ik wel gezien en op de foto gezet.
Mooi om te lezen is dat ze dat groene hout dan gebruikten om in te leggen in doosjes en andere kleine snuisterijen.
Waarbij ik eigenlijk ook de franje mis. Ik weet niet wie de naamgever is geweest...maar ik mis wat !
Nu de franje nog en ik ben tevreden. Waarschijnlijk staan de andere langsteelfranjehoeden te droog lees ik. Dan krijgen ze een beetje grijsachtige kleur en niet zo mooi glanzend bruin al deze twee mooie jongens !
Op de laatste dag van ons weekendje weg, terwijl we op de terugweg waren, waren we even gestopt om in het Speulderbos te wandelen.
En juist in de laatste 100 meter zag ik iets rood verschijnen tussen de bladeren. Het was de enige vliegenzwam die we gezien hebben !
Sinds ik meer interesse heb in bomen, kijk ik ook vaak naar wortelpakketten van bomen en ben soms verbaasd hoe groot ze zijn. Ik zie ze zelf als de "voeten" van de boom. maar dat is natuurlijk onzin. Het is een vernuftig systeem welke de boom water en voedingsstoffen geeft, maar ook geeft het stevigheid van de boom. Soms ben ik verbaasd hoe uitgebreid zo een wortelstelsel is. Zoals hier van deze Eik waarbij je de machtige wortels kan zien omdat de bovengrond last heeft van erosie.
De waterleidingduinen staan bekend om hun vele Damherten. Het is leuk ze te zien en deze keer waren de mannetjes aan burlen. Een heel ander geluid dan bij de Edelherten.
Damherten vind ik op één of andere manier geen echte herten. Eigenlijk leefden ze niet meer in West-Europa na de ijstijd. Ze kwamen wel voor in de zuidelijke landen ( klein Azie ).
In de tijd van de romeinen en de adel zijn ze weer ingevoerd in Europa. Inmiddels zijn ze er met 3000 in aantal in de waterleidingduinen. Een beetje teveel vind ik, je kan ze zelfs niet ontwijken in de waterleidingduinen.
Het was die ochtend wat mistig en op sommige plekken ontstonden mooie situaties, zoals de zon door de bomen en een damhert die oplettend aan grazen is en vaak even zijn hoofd omhoog doet om mij in de gaten te houden. Ik had sinds lange tijd mijn telezoom weer eens mee ( een 100-400mm lens ) die net gemaakt was nadat hij niet meer goed scherp stelde.
Kunst van de natuur. Jammer dat er net geen zonnetje op scheen, anders zouden ze schitteren als de juwelen van de koningin. Het was een simpel takje met wat kale uitlopers, waaraan nu door de mist dauwdruppels vormden. Mist is voor mij iets speciaals, je kan hele mooie landschapsfoto's maken, maar ook foto's van planten en bloemen die onder de dauwdruppels zitten.
Het typische landschap van de duinen. De oersterke meidoornboompjes die de uitersten in temperaturen in de duinen kunnen doorstaan.
Het is een langzame groeier, als je de stam door zou zagen, dan zie je kleine jaarringen. En voel je dat het hout bijna lijkt op hardhout. Ze kunnen ook door de wind hele mooie vormen krijgen. Bijzondere boompjes zijn het en belangrijk met hun bessen voor vele dieren die zich klaar moeten maken voor de winter.
Helaas was de mist al snel weg aan trekken, maar je kan aan de begroeiing nog zien hoeveel spinnenwebben nog in het vocht zitten.
Het was een mooie stille ochtend en in de verte hing nog een vleugje mist over het water. Bij dit soort gelegenheden ben ik altijd blij dat ik laarzen aan heb. Ik heb vroeger ook wel in de mist foto's gemaakt zonder laarzen, maar je voeten worden al snel heel erg nat en koud.
De grote Parasolzwam ! Nou, dat grote zie je er meteen aan af, je ziet ze al staan vanuit de verte. Grote schotels, vaak in groepjes bij elkaar. Grote Parasolzwammen zijn goed te eten, waarvan men alleen de hoed gebruikt welke men klaar maakt als een schnitzel. Ik heb ooit wel eens een bericht gelezen dat een boswachter in Castricum een excursie wilde geven en dat hij wist ( van de dag tevoren ) waar een groepje grote Parasolzwammen stonden. Maar toen hij de volgende dag met de excursie op de plek kwam waren alle Parasolzwammen weg. Men denkt dat er mensen uit Oostbloklanden deze paddenstoelen meegenomen hadden, evenals de parasolzwammen verderop in het bos.
Mist boven water ontstaat door het verschil in temperatuur tussen de lucht en het water. Dat zien we vooral in de herfst. In de nachten waarbij het helder was kan het zelfs al vriezen net boven de grond en ontstaan er grote verschillen tussen de temperatuur van de koude lucht en het nog relatief warme oppervlakte water.
Je hoeft niet altijd naar de bomen te kijken of het herfst is. Hier kun je zien aan de planten aan de oevers. Volgens mij is het " Bies " wat hier roodbruin kleurt. Deze plant wordt gebruikt in waterzuiveringsbekkens. En die kun je natuurlijk vinden in de waterleidingduinen. Ik heb dit nog nooit eerder gezien.
Spinnenwebben in de mist zijn één van de meest gefotografeerde onderwerpen in de herfst. Zo ook voor mij. Maar het is niet altijd makkelijk om het spannend op de foto te krijgen.
Het lijken wel parelkettingen die draden met druppels van water. Elke keer is er weer een aantrekkingskracht die de lens beweegt naar dit onderwerp. En elke keer als ik de foto's zie denk ik......dat kan beter ! En zo zal het ws altijd blijven :)
Eén van mijn lievelingspaddenstoelen, het Gewone Plooirokje. Plooirokjes behoren bij de familie van de inktzwammen. Je ziet ze vaak in vochtige bermen of grasvelden. Het Plooirokje is lang aanwezig, van april tot laat november. De schimmel bloeit 4 tot wel 6 x per jaar ! Ze kunnen zich binnen 24 uur volledig ontwikkelen en blijven niet langer dat 48 uur staan.
Het is ook best een heel teer paddenstoeltje.
Een mooi idyllisch plekje in de waterleidingduinen. Een plasje water welke mooi beschut is door veelal berkenbomen. Het is vast een plaatsje waar veel dieren drinken en of badderen als de mensen uit het park zijn. Het is een mooi beschut plekje ook voor de dieren. En nu, in de ochtend geeft het met het mooie licht van de ochtendzon een mooi plaatje.
Tegen de zon in gefotografeerd ( wat men zegt dat men dat niet moet doen ). Het gaf een apart beeld, met een soort lichtstralen op het mos en gras.
Zoals ik al eerder schreef, de duinen en zandvlaktes zijn biotopen welke onderhevig zijn aan erosie. Alleen de echte overlevers en taaie bomen kunnen hier zich redden.
Ik had al eerder een Meidoorn in het fotoboek geplaatst, maar deze kon ik niet voorbij lopen, ik moest een foto maken !!
Ook hier zie je hoe taai Meidoorns kunnen zijn en een sterke wil tot overleven. Er lopen veel Damherten in het gebied en in de winter, als er minder voedsel te vinden is, gaan ze aan de dunne takken eten van verschillende bomen. Dus ook aan de Meidoorn want vele zijtakken zijn weg.
Dit vond ik wel een schattige foto. Het gaat er meer om op welke plek het paddenstoeltje groeit. Het komt zo uit de spelonken van een dode boomstam.
Mijn natuur-app op mijn telefoon zegt dat het een mycena soort is. En inderdaad, de kegelvormige hoed verraad de soort. Maar de mycena familie is groot, dus ik kom even niet verder dan de familie te benoemen.
Gewone Zwavelzwammetjes. Het grappige van deze foto is, dat ze elke keer met zijn tweeën staan. Dit zijn nog erg jonge exemplaren. Ze komen eigenlijk altijd in groepen voor.
Als ze nog erg jong zijn, zoals hier, dan vind ik ze op hun mooist. Ik denk dat het één van de meest voorkomende paddenstoelen is, je struikelt er bijna over.
En hier lopen de paddenstoelen op hun einde. Nog even en dan zakken ze als een plumpudding in elkaar. Je kan ze zien bloeien van begin mei tot eind november.
De gewone zwavelkop smaakt zeer bitter en is zeer giftig. Dieren kunnen reuken of een paddenstoel giftig voor ze is. Slakken eten vele paddenstoelen, iets wat ik niet wist.
De Nevelzwam is een paddenstoel die je ook best veel ziet. Vaak in groepen bij elkaar of als heksenkring. Ze maken dan wel een grote heksenkring, groter dan andere paddenstoelen.
Ze hebben een grijs-witte hoed en als ze wat ouder worden gaan de randen van de hoed krullen, wat op deze foto duidelijk te zien is.
Als je één Nevelzwam ziet, dan zie je als je goed kijkt heel veel Nevelzwammen bij elkaar staan.
Met Marlon kort geleden nog naar het Waterloopbos geweest en het Wendelbos ( Flevoland ) ( na een tip van een man die ook aan het fotograferen was. )
We waren redelijk vroeg en dat is altijd fijn, want dat geeft een ander licht dan overdag. De zon schijnt hier laag door de bossen en kleurt het bladerdek bruin-rood ( gevallen bladeren van de Beuk ). Bij deze foto heb ik wat van het Orthon Effect gebruikt, waardoor het iets waziger is en de kleuren geaccentueerd worden.
Schimmels.... een groot rijk wat eerder dan de planten ontstond. Meeste van de schimmels zien we niet eens, maar in de bodem zijn er miljarden dunne schimmeldraden die in contact staan met elkaar en ook vaak met bomen. Deze trechterzwam ( de precieze naam kan ik niet vinden ). wordt zelf ook al begroeid met schimmel ( witte schimmeldraden ).
Je ziet het aan de voet en tussen de lamellen van de paddenstoel.
De Vliegenzwam. De paddenstoel die je als kind heel veel ziet in sprookjesboeken etc. Er is geen "echtere " paddenstoel dan de Vliegenzwam ! :)
Vaak worden Vliegenzwammen in verband gebracht met kabouters in kinderboeken. Toen ik op de lagere school zat ( 1965 denk ik ) werden er nog herfst-tafels gemaakt. Kinderen kregen de opdracht om in het weekend van alles te verzamelen in de bossen wat met herfst te maken had. Sommigen hadden paddenstoelen mee en het liefst dan de Vliegenzwam, want dat was de "echte paddenstoel " . Er zijn ook liedjes waar deze zwam in de tekst staan, over " kabouter spillenbeen "
Geen idee hoe dat komt. Kleine donzige veertjes blijven mij aantrekken ! Waarom weet ik niet. Maar ze zien er vaak mooi uit. De bovenste stralen, vaak met een licht kleurtje er in, en onderaan het donzige stuk, waar je ook de details van de donsveertjes goed kan zien. Dit soort veertjes zijn vaak borstveertjes. Deze lichtbruine kleur kan best van een Vlaamse Gaai geweest kunnen zijn.
De mooie Honingzwam. De schotels van de hoeden zitten dicht bij elkaar en overlappen zelfs met andere hoeden.
Deze hoeden hadden een witachtig centrale vlekjes, waarschijnlijk de resten van het kapsel ( de beurs ) waar ze in gezeten hebben.
Soms moet je eens op een andere manier paddenstoelen vastleggen, anders wordt het saai.
Het Waterloopbos, de naam zegt het al, veel water aanwezig daar. Bos vol waterloopkundige modellen.
In het Waterloopbos hebben Nederlanders leren werken met water. Onze wereldwijde bekendheid als waterland danken we aan al het onderzoek dat in dit bos heeft plaatsgevonden. Een bijzondere plek in de Noordoostpolder waar we trots op mogen zijn. Over dat vele water, dat zie je terug in het bos, overal kleine watertjes.
Natuurlijk kan het niet anders dat je dan ook de Bruine Kikker vind. Dit is merendeel een landkikker, die alleen in het voorjaar het water in gaat om zich voort te planten. Waar je ook liep in het bos, je zag ze overal !
Zonneharpen.... wie houdt daar niet van. Het enige wat je nodig hebt is een beetje mist en een zon die schijnt. Natuurlijk moet je zelf als fotograaf de mooiste plekjes uitkiezen om de foto te maken. Hier was ik aan de wandel in de s Gravelandse buitenplaatsen. Een verzameling van buitenhuizen van de rijke mensen van vroeger die om hun buitenhuis heen vaak excentrieke bomen en struiken lieten planten om de "ogen uit te steken " van de buurman of vrouw. Zo kom je hier de prachtframboos tegen die uit Canada komt.
Mijn app op mijn iphone om planten en dieren te herkennen heeft hier moeite. Het denkt elke keer dat dit mogelijk de sombere honingzwam is, terwijl die er heel anders uit ziet.
Voor mij lijkt deze paddenstoel het meeste op Oesterzwam. Maar hé ! Ik ga ze toch niet eten, dus waar maak ik mij druk om ? Het witte spul op de plaatjes van de paddenstoel lijken wel sporen die er uit komen, maar het kan ook schimmel zijn die optreed als het zo nat weer blijft en hoge temperaturen.
De Honingzwammen blijven mij deze keer intrigeren. Ik heb ze vaker gezien, maar niet in zo een mooie lichte ( en zachte ) kleur. Honingzwammen bloeien later in het jaar en luiden het einde van de bloeiperiode van de meeste schimmels in. Er blijkt een "nieuwe honingzwammensoort "te vinden in Nederland. Namelijk de Noorse Honingzwam en als ik de foto's goed bekeken heb, is het deze paddenstoel die ik op de foto heb gezet. Ze zijn geler dan de Echte Honingzwam en hebben een zachter verloop van de vlek in het centrum van de hoed En ze hebben een blekere kleur dan de Echte Honingzwam.
De familie van Inktzwammen is best groot. Dit zijn de kleinste Inktzwammen die je kan vinden en ze komen vaak tegelijk, met honderden ! Ze heten niet voor niets Zwerminktzwammetjes.
De hoed van jonge Zwerminktzwammetjes is bleek van kleur, maar bij het ouder worden zie je ze veranderen naar een wat meer grijs/bruine kleur. Zwerminktzwammen bevatten plantenstoffen met antitumor-eigenschappen (5). Het mycelium is in staat om giftige stoffen zoals dioxines af te breken.
Een Rizomorf bestaat uit vekle schimmeldraden ( hyfen ) die tezamen één geheel vormen. Rizomorfen hebben het uiterlijk van een plantenwortel. De hyfen van zwammen vormen dikwijls een zeer groot netwerk. Rizomorfen zijn een soort weefsels die helpen bij het overleven van het organisme. Daardoor kan de schimmel een nog groter hyfen-netwerk (mycelium) maken. Zo kunnen meer voedingsbronnen aangesproken worden en kan de zwam overleven in meer extreme omstandigheden. ( van Wikipedia ). De pluizige witte myceliumstrengen of door een zwarte laag omgeven schoenveterachtige strengen, die zich in en op het substraat over grote afstanden kunnen verplaatsen om levende bomen of hout rechtstreeks te kunnen infecteren.
Het Gewone Varkensoor is een okergele tot oranje gele bekerzwam. Ik ging er bijna op staan, want het was bijna bedolven onder de afgevallen bladeren. Het Gewoon Varkensoor komt gematigd algemeen voor in gemengde bossen en loofbossen. Het blijft altijd moeilijk om een zuivere determinatie te doen, want deze bekerzwam lijkt veel op zijn familieleden, zoals de bruine bekerzwam.
De eerste titel voor dit fotoboek was heel anders. " Het laatste fotoboek " . De wereld om mij heen veranderd. Ikzelf ben erg veranderd door ziekte. Ik voel mij steeds minder thuis in deze wereld. Het enige waar ik nog tot rust kan komen is de natuur. Daar is alles "nog " puur en zonder verborgen boodschap. Hoewel de natuur het nu heel erg voor zijn kiezen krijgt door toedoen van de mens. Men zegt wel, Nederland is vol ! Maar eigenlijk is de hele wereld te vol. De mens is de grootste plaagdier geworden die op aarde rondloopt. Waar de natuur altijd streeft naar balans, doet de mens het omgekeerde. Menselijke activiteit is merendeel deze zorgvuldig opgebouwde balans om zeep helpen.
Ik had gedacht een ander leven te hebben nadat ik werd afgekeurd. Maar niets is waar.... het gaat alleen maar bergaf. Zoals de mens de aarde sloopt, sloopt mijn ziekte mij heel langzaam.
Misschien ben ik te laat gestopt met werken, maar wat moet je ? als je je werk heel mooi vindt ? ( intensive care ). Ik probeer wel zoveel als het kan de natuur in te gaan, want dat doet mij goed. Maar als ik naar de geschiedenis van google maps kijk, zie ik dat ik er steeds minder op uit ga. Vaak door pijn, maar nog meer is vermoeidheid de oorzaak.
Dit zou een mooie afscheidskaart kunnen zijn..........
Ik geloof in reincarnatie. Niet dat ik bewust terug zal keren in een dier, maar meer het idee dat de stoffelijke resten gebruikt kunnen worden door de natuur om er nieuw leven van te maken.
Want dat is wat de natuur nastreeft. Ze heeft alleen één foutje gemaakt en dat is de mens laten ontstaan. Op dit moment ook, de aarde is al 1,1 graad Celsius boven de gemiddelde temperatuur in pre-industriële tijden. Afgelopen zomer stond de wereld letterlijk in vuur en vlam, overal kwamen er natuurbranden. De droogte had hele rivieren opgedroogd ( de Po in Italië ). Oogsten mislukken, en brengen ons nog meer migratie en dat zal alleen maar meer en meer worden. Arme landen hebben niet deze opwarming veroorzaakt, maar zitten vaak wel met de grootste problemen. En nu vragen ze vergoeding voor de geleden schade welke is berokkend door ontwikkelde landen. Eigenlijk hebben ze ook nog gelijk ! Het wordt een probleem waar alleen maar verliezers zijn. Ik hoop echt dat de mensheid verdwijnt van de aarde en dat de aarde een ander stabiel klimaat ontwikkeld waarbij de aarde een aantal graden warmer is.
Als je de ellende op wereldschaal bekijkt, mag ik niet mopperen. Maar ik zit in mijn eigen wereld, en in een periode waarbij ik het leven niet makkelijk meer vind.
De mens leeft VAN de natuur in plaats van MET de natuur. Die slag zouden we moeten maken, als het nog niet te laat is.
Over het leven en de dood die onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn.
De cyclus van de jaargetijden, van geboren worden tot groei.
Van vermeerderen tot de dood, om daarna gerecycled te worden.
Van elke dag een nieuw schouwspel in de natuur. Proberen het leven te zien en soms iets nieuws te ontdekken.
Herfst, we komen in het domein van de paddenstoelen. Net als de tulpen in het voorjaar bloeien de schimmels in de herfst en kunnen we genieten van mooie vormen en kleuren.
Van heel nietig tot groot.
Van samenwerking verbanden tussen bomen en schimmels, lijkend op het world wide web wat de mens gecreëerd heeft, een netwerk van de natuur.
Van wandelende bomen op het Hulshorsterzand tot de steppe in datzelfde gebied.
De natuur heeft niet één gezicht maar vele en ook al ken je het gezicht, elke dag ziet het er weer anders uit.
Het is voor degenen die het willen zien of willen leren te zien.
Wie het niet ziet, mist het wonderlijke van de natuur, de brenger van leven en een onherroepelijke dood.
